Vergrijzing heeft groot effect op verplaatsingsgedrag
De toename van het aantal actieve en (auto)mobiele ouderen in de nabije toekomst heeft een aanzienlijk effect op de groei van de totale mobiliteit in Nederland en op de lokale en regionale bedrijvigheid en werkgelegenheid. Dit komt niet alleen door de toename van het aantal ouderen, de oudere van de toekomst zal zich bovendien anders gedragen dan de oudere van het verleden.
De staat in het rapport ‘Actief ouder worden in Nederland‘, een coproductie van verschillende onderzoekinstituten waaronder het SCP en het CPB. Tot het jaar 2040 stijgt in Nederland het aantal vijfenzestigplussers met ruim twee miljoen, zo blijkt. De overgang van een werkend naar een gepensioneerd bestaan met veel vrijetijdsbestedingen buitenshuis heeft direct gevolgen voor het verplaatsingsgedrag. Het totaal aantal reizigerskilometers neemt in geringe mate toe, hetgeen leidt tot een extra milieubelasting. De ochtendspits wordt door ouderen weliswaar vermeden en daarmee ontlast, maar de avondspits wordt langer en drukker. De verwachte groei van de mobiliteit tot 2020 (van 3%) komt voor bijna de helft voor rekening van de vergrijzing. De helft van die bijdrage wordt veroorzaakt door de toename van het aantal ouderen, de andere helft door veranderende kenmerken en veranderend gedrag door een toenemend autobezit en -gebruik van deze ouderen. Naarmate men ouder wordt, verplaatst men zich evenwel minder vaak en minder ver. Ouderen in de leeftijd van 65 tot 75 jaar zijn nog heel actief en mobiel, maar vanaf 75-jarige leeftijd neemt het gemiddeld aantal verplaatsingen per dag en de gemiddelde lengte daarvan snel af. Ouderen van 55 tot 65 jaar verplaatsen zich gemiddeld nog zo’n 2,5 keer per dag, ouderen van 85 jaar of ouder nauwelijks nog één keer per dag.
Grofweg de helft van alle verplaatsingen van ouderen van 65 jaar of ouder heeft als motief vrije tijd, de andere helft van de verplaatsingen hebben als motief huishouden (zoals boodschappen doen) en persoonlijke verzorging (van een bezoek aan de kapper tot een huisartsconsult). Deze verhouding blijft gelijk naarmate de leeftijd toeneemt.
