Vlaanderen: helft van alle verplaatsingen straks niet meer met auto

De Vlaamse politieke partijen N-VA, CD&V en Open Vld hebben hun mobiliteitsplannen geformuleerd in hun coalitieakkoord. Het aandeel alternatieve vervoersmiddelen moet voor heel Vlaanderen toenemen tot minstens 40 procent en op sommige plekken zelfs tot minstens 50 procent. Investeringen in fietsinfrastructuur worden verdubbeld. Mobility-as-a-Service-initiatieven krijgen bovendien veel ondersteuning.

Vier maanden na de verkiezingen van 26 mei bereikten de N-VA, CD&V en Open Vld een akkoord over de vorming van een regionale regering. Jan Jambon (N-VA), benoemd tot minister-president, presenteerde maandag het regeerakkoord. Nieuwe Vlaamse minister van openbare werken en mobiliteit is Lydia Peeters (Open VLD). De oud-Vlaams minister van energie volgt Ben Weyts (N-VA) op, die zelf verkast naar onderwijs.

Inderdaad, het is stuivertje wisselen. De Vlaams-nationalisten, christendemocraten en liberalen maakten ook de afgelopen vijf jaar deel uit van de regering.

Filevorming

Ze staan, zo erkennen ze zelf ook, voor een grote uitdaging op mobiliteitsgebied. “De mobiliteitsdruk [zal] de volgende jaren ongetwijfeld toenemen”, schrijven ze in hun coalitieakkoord. En ook: “Zonder gerichte ingrepen zal de groei van de personenmobiliteit […] leiden tot meer filevorming zowel op het hoofdwegennet als op de onderliggende wegen.”

De regering wil daarom ‘fors investeren’ in maatregelen die erop gericht zijn om burgers en bedrijven ‘vlot te laten schakelen tussen verschillende vervoersmiddelen.’ Multimodaliteit dus. Of zoals ze het in Vlaanderen noemen: combimobiliteit.

Mobipunten

“We streven naar een ambitieuze modal shift. Het aandeel duurzame modaliteiten (te voet, per (e-)step, (e-)fiets of speedpedelec en met collectief vervoer of taxi moet voor heel Vlaanderen toenemen tot minstens 40 procent. Ook de vervoerregio’s krijgen deze doelstelling mee. Voor de vervoersregio’s Vlaamse Rand, Antwerpen en Gent streeft de regering zelfs naar een aandeel van duurzame modaliteiten van minstens 50 procent.”

Een netwerk bestaande uit zogenoemde mobipunten, fietsvoorzieningen en collectief vervoer moet deze ambitie bewerkstellingen.

Op termijn is het de ambitie is om elk multimodaal knooppunt in Vlaanderen herkenbaar te maken als mobipunt

Mobipunten? Een mobipunt is een ‘herkenbare plek’ met een aanbod aan ‘diverse, op elkaar afgestemde vervoermogelijkheden’, bij voorkeur aangevuld met extra diensten en ‘ruimtelijk optimaal georganiseerd’, met als doel multimodaliteit te faciliteren.

App

“Op termijn is het de ambitie is om elk multimodaal knooppunt in Vlaanderen herkenbaar te maken als mobipunt, waarbij het voor de reiziger eenvoudig leesbaar is welke mobiliteitsdiensten zoals veilige fietstallingen, deelfietsen, deelwagens en andere deelsystemen, een halte openbaar vervoer, parkeerruimte en elektrische laadpalen worden aangeboden.”

De doelstelling is te komen tot een ‘uniform en herkenbaar netwerk’ van mobipunten, ondersteund door online informatie (website en app), zichtbaar in het straatbeeld (herkenbaar, gebruiksvriendelijk, toegankelijk), waarbij (real time) gebruikersinformatie geboden wordt aan de reiziger.

Steil

Ook de fiets kan rekenen op volle aandacht van de partijen. In 2019 investeert de regering ‘minstens 150 miljoen euro’ in fietsinfrastructuur en daarna volgt ‘een steil groeipad’ naar 300 miljoen euro per jaar.

De fiets blijkt daar in Vlaanderen net zo’n ‘geheim wapen’ als bij ons. “De hogere fietsinvesteringen van de vorige bestuursperiode hebben een sneeuwbaleffect in gang gezet: meer investeringen zorgen voor meer fietsinfrastructuur in goede staat die meer mensen laat fietsen waardoor er nog meer investeringen gevraagd worden. Door nog meer middelen te voorzien voor fietsinfrastructuur stimuleren we nog meer mensen om de fiets te nemen, ook voor woon-werk- en woon-school-verplaatsingen.”

Smullen

Waar die investeringen naar toe gaan? Het wegwerken van de ‘onveilige, ontbrekende, en oncomfortabele schakels’ in het fietsnetwerk, maar ook het ‘verbeteren van de bestaande infrastructuur’. De partijen zien veel in een ‘gebiedsdekkend systeem van fietsdeelsystemen en kwaliteitsvolle fietsenstallingen’ bij haltes en mobipunten. Samenwerking met lokale overheden en andere gewesten is een belangrijk streven hierbij.

De regering zet hiermee de weg in naar een echt fietsklimaat

De Belgische Fietsersbond smult van die plannen. “Met een driedubbel budget ten opzichte van de vorige legislatuur (van 100 naar 300 miljoen euro per jaar) kan Vlaanderen eindelijk de historische achterstand van de voorbije 12 jaar beginnen wegwerken. Het zet hiermee de weg in naar een echt fietsklimaat.”

Kilometerheffing

De belangenvereniging wijst er wel op dat er ook ‘kwalitatieve, veilige en vooral bewaakte’ fietsenstallingen nodig zijn op andere plekken dan mobipunten. Wat verder volgens de bond ontbreekt, is ‘een maatregel die zorgt voor verlaging van autodruk, zoals een slimme kilometerheffing voor personenheffing.”

Mobility as a Service, in Vlaanderen zijn ze er al net zo dol op als hier bij ons, blijkt bij het verder doorbladeren van het coalitieakkoord.

“MaaS-initiatieven worden ondersteund, onder andere door regelgeving in verband met openstellen van data, aangepaste tariefstructuren van onze (openbare) vervoersbedrijven en het werken aan een gestandaardiseerde uitwisseling van informatie via een centraal IT-platform, beheerd door het departement Mobiliteit en Openbare Werken.”

Vraaggestuurd

Nauw hiermee samenhangend: de regering wil ook onderzoeken hoe de drempels in de regelgeving voor private vervoersinitiatieven weggewerkt kunnen worden.

Concreet moet het mogelijk zijn, zo filosoferen de partijen, om je volledige verplaatsing te maken met één vervoerbewijs of via één platform, ongeacht het aantal modaliteiten of het aantal verschillende aanbieders van vervoer of deelsystemen die gebruikt worden bij de verplaatsing.

Ten laatste vóór 2035 rijden alle bussen in heel Vlaanderen emissievrij

Het coalitieakkoord spreekt ook specifiek over een pilot met vraag gestuurd vervoer. “In de tweede helft van deze regeerperiode zal er in één vervoersregio een pilootproject worden opgezet om daar via tendering een operator voor het vraaggestuurde kern- en aanvullend net aan te duiden binnen die vervoersregio.”

Emissievrij

MaaS werkt alleen met goed openbaar vervoer, lijkt de coalitie te erkennen. “We versterken ook de investeringsimpuls bij De Lijn van de afgelopen jaren. Het meerjarig investeringsprogramma rond het vernieuwen van de tramsporen en de vergroening van het rollend materieel wordt integraal uitgevoerd. Ten laatste in 2025 worden de stadskernen enkel nog emissievrij bediend. Ten laatste vóór 2035 rijden alle bussen in heel Vlaanderen emissievrij.”

Nog even terug naar het Vlaamse formatieproces. Vlaanderen is de laatste regio in het land die nu een regering heeft. Nu kunnen de onderhandelingen voor een nationale regering starten.

Meer weten over MaaS en over hoe Vlaanderen daar werk van maakt? Kom naar het MaaS Congres België op 26 november in Antwerpen.