Ex-topmannen NS ontlopen boete van ACM voor aanbestedingsfraude

De voormalige NS-bestuurders Timo Huges en Engelhardt Robbe worden door de Autoriteit Consument en Markt niet persoonlijk beboet voor hun betrokkenheid bij de aanbestedingsfraude in Limburg. Toch betekent dit niet dat de twee bestuurders worden vrijgepleit van de schuld bij de onregelmatigheden tijdens de aanbesteding van de OV-concessie. “Om feitelijke leidinggevers te kunnen beboeten, heb je heel veel bewijs nodig en die lat haalden we niet”, aldus woordvoerder Pauline Gras van de ACM. 

ACM kijkt namelijk niet naar het strafrecht, maar naar het bestuursrecht. De mededingingsautoriteit onderzoekt voor het opleggen van boetes of een bestuurder daadwerkelijk leiding heeft gegeven aan de affaires rondom de fraude. In de praktijk betekent dit dat een leidinggevende bevoegd moet zijn én redelijkerwijs maatregelen had kunnen nemen om verboden gedrag te kunnen voorkomen, maar dat achterwege heeft gelaten. Als zodanig moet een bestuurder bewust de kans hebben aanvaard dat misstanden kunnen plaatsvinden.

Bestuurders NS

Dit heeft de ACM in beide gevallen niet kunnen bewijzen. Algemeen directeur Huges was namelijk slechts zijdelings betrokken bij de financiële berekeningen van NS die er uiteindelijk voor zorgde dat NS een ‘roofprijs’ bood. Ten tweede vindt ACM weliswaar genoeg bewijs geleverd dat Huges betrokken was bij bepaalde schadelijke handelingen, maar is het niet gegrond om te concluderen dat hij bewust de kans heeft aanvaard dat er zich verboden handelingen zouden voordoen.

Daarbij stelt ACM dat Huges geenszins volledig wordt vrijgepleit van de misstanden. In tegenstelling, de documenten tonen wel degelijk betrokkenheid aan. De voormalige directeur van NS moest vanwege zijn betrokkenheid bij de aanbestedingsfraude zijn functie neerleggen. In het geval van Robbe overweegt de ACM dat de financieel directeur verantwoordelijk was voor de investeringen, maar het is niet voldoende aangetoond dat er sprake is van voorwaardelijke opzet voor het hanteren van een verboden roofprijs.

Openbaar Ministerie

De ACM erkent wel degelijk dat de twee bestuurders zich kwalijk hebben gedragen. Daarom gaat de rechtszaak van het Openbaar Ministerie tegen de voormalige topmannen ook gewoon door. “Het is hier niet aan de orde of de bestuurder in strafrechtelijke zin laakbaar heeft gehandeld, noch of hij als bestuurder tekort is geschoten”, schrijft de mededingingswaakhond. “Aan de orde is of hij beschouwd kan worden als feitelijke leidinggever aan de overtredingen waarvan de ACM heeft vastgesteld dat zij door NS zijn begaan.”

Vorige week maakte ACM bekend dat NS een boete krijgt van bijna 41 miljoen euro voor de onregelmatigheden binnen het bedrijf tijdens de aanbesteding van de OV-concessie Limburg. De vervoerder deed bewust een verlieslatend bod, omdat het tegen elke prijs de concessie wilde winnen. Hiermee wilde NS voorkomen dat er meer marktwerking zou komen op de markt en het hoofdrailnet zou worden ingekrimpt. Daarvoor heeft NS misbruik gemaakt van haar economische machtspositie. Dit kwam echter aan het licht, waardoor NS door zowel ACM als het Openbaar Ministerie onderzocht wordt.

Lees ook:

• Bijna 41 miljoen boete voor NS vanwege machtsmisbruik in Limburg