Extra aandacht voor kijkgedrag tijdens de rijopleiding vermindert aantal ongevallen

Er is nog meer rendement te halen uit een rijsimulator. Door meer nadruk te leggen op het kijkgedrag, neemt het aan ongevallen direct na het behalen van het rijbewijs af.

Tot die conclusie komt Jorrit Kuipers die werkt aan een promotieonderzoek aan de TU Delft. Kuipers is tevens eigenaar van rijsimulator-producent Green Dino.

Les nemen op de rijsimulator, als vervanging van ‘echte’ rijlessen, is nog lang niet standaard. Volgens Kuipers volgt nu zo’n 1 procent van alle Nederlandse leerlingen een deel van de rijlessen op de rijsimulator.

Eerder onderzoek van de TU Delft kwam uit op een verhoging van de slagingskans na lessen in de rijsimulator van 4 tot 5 procent. Dat percentage blijkt hoger te liggen als leerlingen goed kijkgedrag wordt aangeleerd.

Leerlingen blijken aanwijzingen over bijvoorbeeld het gebruik van de spiegels snel weer te vergeten als de automatische instructie hierover ophoudt. In het onderzoek van Kuipers is het kijkgedrag van de leerlingen verbeterd via automatische gezichtsherkenning in de rijsimulator. Door een rood vlak te tonen aan de leerling op de plek waar hij had moeten kijken, krijgt de leerling de feedback die nodig is om de kennis ‘solide’ te maken, aldus Kuipers.

Een andere verbetering is de invoering van de training Gevaarherkenning, waarbij de leerling onder meer gesimuleerde botsingen meemaakt. Dit moet er voor zorgen dat de leerling minder risico neemt. Deze training is ontwikkeld door de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid.

Simulatorleerlingen die mét kijkregistratie gereden hebben blijken nu significant minder vaak betrokken bij ongevallen. Van deze groep was 5,1% betrokken bij ongevallen in het eerste jaar na het behalen van het rijbewijs. Van de groep die in de rijsimulator heeft gereden en géén feedback van kijkregistratie kreeg, was 13,8% betrokken bij ongevallen. Landelijk ligt het gemiddelde op 7,5% betrokkenheid bij ongevallen in het eerste jaar na het behalen van het rijbewijs.

Uit het onderzoek bleek dat de rijsimulator populair is bij leerlingen met de leerstijl ‘Dromer’. Dit verklaart volgens Kuipers mogelijk de relatief hoge betrokkenheid bij ongevallen van de groep leerlingen die niet met kijkregistratie gereden hebben.

Ook de slaagkans op het eerste examen van de groep met kijkregistratie bleek significant te verschillen met de slaagkans van leerlingen zonder kijkregistratie: 59,6% ten opzichte van 51,8%. De slaagkans van leerlingen die gereden hebben in de rijsimulator met kijkregistratie én de training Gevaarherkenning hebben gevolgd is nog hoger, namelijk 82%. Het landelijk gemiddelde voor het behalen van het rijbewijs op het eerste examen is 48% (in de periode 2008 tot 2015).

Kijkregistratie en de training Gevaarherkenning blijken ook een positief effect te hebben op het totale aantal gevolgde rijlessen. Leerlingen die gereden hebben met kijkregistratie en de training Gevaarherkenning gevolgd hebben gevolgd, volgden in totaal 38,9 uur rijles op de weg. Leerlingen die deze onderdelen niet hebben gevolgd deden 6,3 uur langer over hun rijles op de weg. Het landelijk gemiddelde ligt rond 43 uur rijles.

‘Kijkregistratie in de rijsimulator lijkt dus een nuttige toevoeging voor de verkeersveiligheid te zijn. Maar je zou er ook aan kunnen denken om kijkregistratie in echte auto’s in te bouwen’, aldus Kuipers.