‘Alles wat we ooit hebben geleerd over verkeer is passé’

De traditionele verkeerskunde is dood, stellen HAN-lector Frans Tillema, hoofd onderhoud bij de provincie Noord-Holland Lindy Molenkamp en V-tron-directeur Wim Vossebelt. Ze pleiten tijdens het Nationaal Verkeerskunde Congres in Den Haag voor samenwerkingsverbanden over vakgrenzen heen.

“Ik ben lector Automotive Research, maar sta voor u als rasechte verkeerskundige”, zegt Tillema, lector Automotive Research aan de HAN tegen een volle zaal in congrescentrum New Babylon in Den Haag. “Onze wereld verandert en technologie is daar een van de belangrijkste dragers van. We hebben veel meer data, we gaan elektrisch rijden en uiteindelijk komt die autonome auto eraan. Tegelijk: in de automotive wereld is het niet anders. Automotive was staal en rubber en heel veel benzine en diesel. Maar ook daar schrijdt de technologie voort. Men zoekt de confrontatie met ons als verkeerskundige. Want die autonome auto die gaat interacteren met de infrastructuur. Hoe krijg die die twee werelden samen?”

Horizontaal

Vossebelt, directeur van in-car-leverancier V-tron onderschrijft Tillema’s pleidooi. “Ik ben geen verkeerskundige, maar kom uit de automotive, en dan meer de ict-kant. Wij merken: we kunnen hele goede ict’ers krijgen, hele goede auto-engineers, hele goede verkeerskundigen. Maar het zijn gescheiden werelden. Ze zitten allemaal in hun eigen kolom. Ze zijn opgeleid in hun eigen kolom en denken vanuit hun eigen kolom. Maar we moeten horizontaal gaan werken. We moeten mensen opleiden die weten wat ict doet, wat ict in een auto doet, wat een auto doet en wat verkeerskunde betekent. Dat hebben we als bedrijf altijd gedaan, maar we staan er, jammer genoeg, teveel alleen in.”

De grote opgaven die er liggen, pakken we niet aan als iedereen z’n eigen perspectief volgt

Molenkamp, directeur Beheer en Onderhoud bij de provincie Noord-Holland, van origine verkeerskundige, is het ‘helemaal eens’ met de mannen. “Bedenk eens: de komende twintig jaar moeten er een miljoen woningen bijgebouwd worden in de Randstad. Moet je nagaan wat dat verkeerskundig betekent. Alles wat we ooit geleerd hebben is passé. Daarmee gaan we het gewoon niet redden. En als dat nou het enige vraagstuk is… Dan hebben we ook nog te maken met stikstof en pfas. De grote opgaven die er liggen, pakken we niet aan als iedereen z’n eigen perspectief volgt.”

Brug

Waar liggen de oplossingen? Bij de mastertrack Intelligent Mobility, die dit studiejaar op de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN) is begonnen, zegt Tillema. Deze specialisatie ‘slaat een brug’ tussen de werelden van verkeerskunde en automotive.

Zestig zijn er in de bredere master ingestroomd, antwoordt Tillema op vragen van dagvoorzitter Elise Fikse. De track zelf moet twintig tot dertig studenten trekken. “Daar gaan we de wereld niet mee redden”, beaamt hij. “Het is een klein stapje en ik hoop dat er meer volgen.”

Er zitten veel verkeerskunde-studenten in de zaal, merkt Fikse op. Is hun opleiding waardeloos, wil ze van Tillema weten. “In alle opleidingen die ik ken, zit een beetje automotive. Maar ik denk wel dat je steeds diepgaandere kennis nodig hebt. En we weten ook van elkaar dat je je hele leven moet bijleren. Met een basiskwalificatie ben je er nog niet.”

Winnaar

Molenkamp pleit voor nóg meer samenwerken tussen collega’s. “Ik ben sterk pleitbezorger voor samenwerken. Niet omdat dat moet, maar omdat dat randvoorwaardelijk is om succesvol te zijn. Ik geloof erg in de mix van mensen in organisaties. Het gaat niet kennis, ook leeftijd. Elke generatie neemt zijn waarde mee. Dat betekent dat je ruimte aan elkaar geeft en dat je naar elkaar luistert. Er is niet zoiets als: ik ben winnaar en de rest heeft verloren, maar dat je moet kijken met hoeveel je over de finish kunt komen.”

Als je met elkaar iets succesvol wil maken, betekent dat dat je ook iets moet geven

Niemand is toch tegen samenwerken, merkt dagvoorzitter Fikse op. “Mensen zeggen vaak, ‘ik wil wel samenwerken, maar met mijn spelregels”, reageert Molenkamp. “Vraag nou eens aan anderen hoe zij in het spel zitten. Wat hun ambitie is. Waar zij door gedreven worden. Dan kom je echt tot andere inzichten.”

Wiskundeleraar

Vossebelt diept een voorbeeld uit zijn jeugd op. “Ik moet meteen denken aan mijn oude wiskundeleraar. Hij zei iets heel moois: als je wilt vermenigvuldigen, moet je kunnen delen. Dat is volgens mij de kern van samenwerken. Als je met elkaar iets succesvol wil maken, betekent dat dat je ook iets moet geven. Het heeft een haal én brengplicht.”

De provincie heeft niet reputatie de meest flexibele, innovatieve organisatie te zijn, werpt Fikse Molenkamp toe. “Volgens mij moet ik daar gelijk wat tegenin brengen. De provincie Noord-Holland is een van de koplopers op het gebied van smart mobility”, reageert ze lachend. “Maar inderdaad, je hebt een punt.”

Voorkantsturing

Ze legt uit dat het besluitvormingsproces veel tijd kost. “Wil je iets veranderen, dan moet je naar de Staten en die vergaderen één keer per week. Dat is een hele andere dynamiek.” Het heeft volgens haar veel meer zin om vooraf, samen de grotere doelen te benoemen. ‘Voorkantsturing’ noemt ze dat en dat vraagt iets nieuws van ambtenaren, politici en bestuurders.

Oke, het werkveld verandert dus en vraagt nieuwe vaardigheden. Moet de term verkeerskunde dan maar uit het raam gegooid worden, wil Fikse weten. Nee, reageert Tillema. “Ik ben als verkeerskundige opgeleid en daar spraken we al over mobiliteit, dus what’s in a name?”