Nijmegen zet spotlight op lang onderbelicht gebleven voetganger

“De voetganger is tot nu toe onderbelicht gebleven binnen ons mobiliteitsbeleid”, schrijft het Nijmeegse college in haar nieuwe uitgebreide Ambitiedocument Mobiliteit 2019-2030. De presentatie van de nieuwe plannen markeert een omslagpunt. B&W zet de spotlights vol aan. Looproutes worden in kaart gebracht en waar nodig niet alleen veiliger gemaakt, maar ook aantrekkelijker. Hard nodig, aldus de stadsbestuurders. Medeopsteller van het plan, senior beleidsadviseur mobiliteit Klaas-Jan Gräfe, geeft een toelichting.

Het ambitiedocument spreekt van onderbelicht. Wat bedoelt u daar precies mee?
“De voetganger is best wel onderbelicht gebleven als volwaardige modus. We hebben eigenlijk altijd gefocust op de auto, fiets en OV, de traditionele modaliteiten die altijd terugkomen in de modal split-plaatjes. De voetganger was iets van de last mile, dachten we. Die regelde zich wel. Niet dat we er nooit aandacht voor hadden. We hebben onder meer geïnvesteerd in looproutes tussen station Nijmegen en de binnenstad. Maar looproutes naar bijvoorbeeld scholen of wijkcentra hadden vanuit mobiliteit minder prioriteit. Het was meer een openbare ruimte-vraagstuk. Die waren daardoor niet altijd even toegankelijk of comfortabel. Dat stimuleert niet om vaker te lopen.”

Wat was de aanleiding om het anders te gaan doen?
“Lopen is gezond, duurzaam, neemt weinig ruimte in en wordt dan ook steeds belangrijker als modaliteit. Onder meer als voor- en natransport voor het HOV-netwerk wat we ontwikkelen. De gestrekte routes zijn meer gericht op verbinden dan ontsluiten en voor een halte zul je een stukje moeten lopen.

Daarnaast zien we dat parkeren tot ruimtelijke problemen kan leiden. Mensen pakken heel makkelijk niet alleen de auto, maar ook de fiets voor kleine afstanden. Dat legt veel beslag op de parkeerruimte. In Nijmegen zetten we nog vol in op fiets en is dat ruimteprobleem voor de fiets nog niet zo urgent als in andere steden. Maar voor de toekomst moet je daar ook rekening mee houden. Lopen kan voor afstanden van 2 tot 3 kilometer voor veel mensen een uitstekend alternatief zijn.”

Tot 7,5 kilometer heeft de auto nog een aandeel van 30 procent

De voetganger draagt daarnaast bij aan alle vier de thema’s die centraal staan in het ambitiedocument. Lopen maakt de stad aantrekkelijker, maakt mensen gezonder en socialer, gaat vervuiling tegen en is goed voor de economie – is de openbare ruimte aantrekkelijk, dan blijven mensen makkelijker hangen en zijn ze eerder geneigd tot het doen van aankopen.

“Op dit moment wandelt een kwart van de mensen op verplaatsingen tussen 0 en 7,5 kilometer”, staat in het ambitiedocument. Daar is dus nog genoeg winst te behalen.
“Deze cijfers zijn van het CBS en komen uit het onderzoek verplaatsingsgedrag. Om een betrouwbare uitspraak te kunnen doen, heeft het statistiekbureau de cijfers van een aantal jaar bij elkaar opgeteld. Tot 7,5 kilometer heeft de auto nog een aandeel van 30 procent. We zien veel potentie om dat naar beneden te brengen, waarvan de fietser een deel zal opvangen en de voetganger het deel ergens tot de 3 kilometer afstand.

In het ambitiedocument worden de wandelplannen uitgewerkt in drie punten. Het in kaart brengen van looproutes is het eerste. Wat wordt daarmee bedoeld?
“De plannen zijn nog niet heel concreet te maken. Het is een ambitiedocument. Dit moeten we verder gaan uitwerken in een concrete uitvoeringsagenda. Die volgt na besluitvorming in de raad, komende september. Maar natuurlijk hebben we ideeën. We willen alle looproutes tegen het licht houden, in, maar ook naar de binnenstad. We vinden het belangrijk dat je een goede circulatie krijgt, dat het verblijfsklimaat goed is, dat mensen voldoende rustmogelijkheden hebben en zich veilig voelen.”

De gemeente wil ook knelpunten aanpakken. Kunt u voorbeelden geven?
“Bijvoorbeeld wat betreft het oversteken. Als je niet uitkijkt, heeft op kruispunten de doorstroom van auto’s je hoogste prioriteit. De laatste jaren proberen we daar wat aan te doen en verbeteren we de oversteekmogelijkheden voor fietsers en voetgangers. Onder meer door het installeren van drukknoppen bij verkeerslichten, zodat voetgangers sneller groen krijgen. Maar ook door het plaatsen van slimme verkeerslichten.

Recent hebben we ook een oversteekplaats op de looproute tussen het station en de binnenstad aangepakt, een stuk waar mensen de weg in twee keer moeten oversteken. Daar moesten ze twee keer een volledige cyclus wachten. Nu kunnen ze in een keer de weg over. Dat klinkt allemaal heel simpel en logisch, maar het is nog lang niet overal het geval. En we zullen ook kijken waar extra zebrapaden nodig zijn. Hier zijn we wel enigszins terughoudend in. We gaan onderzoeken op welke andere plekken in de stad de veiligheid vergroot kan worden met het verbeteren van de oversteekmogelijkheden.

Ten slotte moet de toegankelijkheid van de stad verbeteren.
“Dan gaat het bijvoorbeeld over het opheffen van oneffenheden op straat, het intuïtief en obstakel-vrij maken van routes. Staan uithangborden en reclamezuilen niet in de weg bijvoorbeeld? Maar waar we ook naar kijken: zijn er voldoende bankjes, zodat mensen uit kunnen rusten onderweg?

Erken de voetganger als volwaardige vorm van mobiliteit

Het gaat ook over herkenbaarheid van routes. Op de routes tussen het station en de binnenstad hebben we gekozen voor herkenbare, gele bestrating. Een kleur die duidelijk afwijkt van de ‘gewone’ straatstenen. Die gele kleur hebben we helemaal doorgetrokken tot het stationsplein. Zo is duidelijk dat de weg daar begint of eindigt. Maar denk bijvoorbeeld ook aan de ‘ribbelroutes’ voor blinden en slechtzienden. Hier hebben we ook al flink in geïnvesteerd.”

Wat raadt u andere steden aan die voetgangers ook meer ruimte willen geven?
“Toch vooral de erkenning van de voetganger als volwaardige vorm van mobiliteit. Iedereen is wel een keer een voetganger. Als je aan de rand van het centrum parkeert en naar de binnenstad loopt. Van en naar de fietsenstalling. En van en naar de OV-halte. Tot nu wordt dat beetje voor lief genomen. Zo van: de voetganger redt zich wel. Maar er kan veel verbeteren. Ik zou zeggen: neem voetgangers serieus en ga met hen in gesprek – een proces overigens dat wij ook nog gaan doorlopen.”

Het ambitiedocument is te downloaden via www.nijmegengoedopweg.nl