Doelstelling Green deal autodelen nog ver weg

Het voornemen om in 2018 100.000 deelauto’s beschikbaar te hebben – in 2015 vastgelegd in de ‘green deal autodelen’ – lijkt te optimistisch. Dat stelt het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid KiM dat heeft gekeken naar de ontwikkelingen in het deelautogebruik in Nederland.

KiM bevestigt dat in Nederland op dit ogenblik ongeveer 14.000 deelauto’s beschikbaar zijn, zoals ook al uit eerder onderzoek bekend was. En dat Nederland ongeveer 90000 autodelers telt. Ongeveer 1 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder maakt gebruik van één of meer vormen van autodelen. 0,02 procent van het totaal in Nederland gemaakte autoverplaatsingen komt voor rekening van autodelers.

Het autobezit van autodelers is gemiddeld afgenomen met ruim 30 procent ten opzichte van de situatie voordat ze een deelauto gingen gebruiken. De deelauto komt in zo’n geval vooral in de plaats van een tweede of derde auto. Autodelers rijden ongeveer 20 procent minder autokilometers dan voordat ze met autodelen begonnen. Dat komt vooral doordat de mensen die een auto hebben weggedaan, minder zijn gaan rijden. De ritten met de deelauto werden voorheen vooral gemaakt met de trein, met de eigen auto of met een geleende of gehuurde auto.
Doordat autodelen leidt tot verminderd autobezit en autogebruik, dalen de hieraan gerelateerde CO2-emissies met gemiddeld 8 tot 13 procent. Daarnaast is minder parkeerruimte nodig; grof geschat kan 120.000 m2 aan ruimte bespaard worden.
De maatschappelijke kosteneffectiviteit van autodelen ligt echter rond nul, aldus KiM. Dat wil zeggen dat de kosten/opbrengsten voor de gebruiker, de overheid en de maatschappij bij elkaar opgeteld ergens rond de nul uitkomen.

Bijna 20 procent van de Nederlanders staat open voor een of andere vorm van autodelen. Slechts een deel van deze Nederlanders zal tot autodelen overgaan. Het voornemen om in 2018 100.000 deelauto’s beschikbaar te hebben (in 2015 vastgelegd in de ‘green deal autodelen’) is dan ook optimistisch te noemen, zo stelt KiM. Als de helft van de 20 procent van die Nederlanders die open staan voor autodelen (10 procent) in meer of mindere mate gebruik gaat maken van de deelauto, dan betekent dat maximaal circa 800.000 deelautogebruikers in een toekomstig jaar. Is dit bijvoorbeeld in 2020 het geval, dan zou dat een reductie betekenen van het aantal autokilometers met circa 0,5 tot 1 procent.

Zes factoren zijn van invloed op het deelautogebruik, zo blijkt uit een aantal door KiM bestudeerde buitenlandse deelautoconcepten en een stated preferenceonderzoek: 1. het lokale verkeers- en vervoersbeleid: bijvoorbeeld een duidelijk op de deelauto afgestemd parkeerbeleid, zoals parkeervergunningen voor deelauto’s en hoge parkeertarieven voor privéauto’s; 2. de omvang en de variëteit van het aanbod van deelauto’s in combinatie met een hoge bebouwingsdichtheid, waardoor veel mensen op korte afstand toegang hebben tot een deelauto: deelautogebruikers hechten hieraan; 3. het gemak en de flexibiliteit van het systeem: dit moet toegankelijk zijn en niet al te duur, het moet niet te veel moeite kosten om financiële transacties af te handelen en er dient een organisatie te zijn die alles regelt (pech, boetes, schoonhouden, enzovoort). Ook biedt een systeem waarbij de auto na gebruik niet hoeft te worden teruggebracht naar de plek van herkomst, meer flexibiliteit en vrijheid dan een systeem dat uitgaat van vaste standplaatsen; 4. de afstemming en integratie van deelautogebruik met het openbaar: bijvoorbeeld standplaatsen voor deelauto’s op diverse stations en openbaar vervoerhaltes; 5. marketing gericht op specifieke doelgroepen (zoals jongeren of hipsters). 6. het introduceren van het deelautosysteem als sociale onderneming of coöperatie, waardoor mensen zich mede-eigenaar kunnen voelen.