‘Niet van autostad naar fietsstad, maar direct naar mensenstad’

Bredere voertuigen, flitsbezorgers en steeds grotere verschillen in snelheden – ze maken de situatie op het fietspad er niet veiliger op. De verkeerskundige oplossing is dan al snel om met de infrastructuur aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door bredere fietspaden te creëren. Maar fietsasfalt is nog steeds asfalt, denken drie adviseurs van Goudappel. Zij hebben een inzending opgestuurd naar het Fietsinnovatielab, die met een prijsvraag op zoek is naar innovatieve manieren om de verkeersveiligheid op het fietspad te verbeteren. Het doel van hun oplossing: zorgen dat fietsers hun rit bewust ‘beleven’.

Het plan komt uit de koker van Ilse Galama, Chris Bartman en Thijs Broers, adviseurs bij Goudappel. Zij willen zich focussen op fietsbeleving. Want nu ligt het risico op de loer dat dezelfde fouten voor de fiets worden gemaakt als eerder bij de auto. Ruimte voor de auto wordt simpelweg ruimte voor de fiets, wat uiteindelijk leidt tot kilometers onaantrekkelijk fietspad waar de nadruk alleen op snelheid ligt. Voor de mens blijft opnieuw weinig ruimte over. “We willen niet van de autostad een fietsstad maken, maar direct de stap maken van een autostad naar een mensenstad”, vertelt Bartman.

Beleving

In de oplossing die de drie willen voorleggen aan de jury gaat het dus niet om extra infrastructuur of een traditioneel verkeerskundige oplossing, maar om de fietsbeleving. Want de aantrekkelijkheid en het comfort van een fietsroute blijkt uit recent onderzoek erg belangrijk om de tevredenheid van fietsers te bepalen. Daarvoor willen de drie aan de slag met bewustwording. Bewustwording van het effect van verkeersonveilige situaties, maar ook van de voordelen van de fiets behalve alleen van A naar B komen.

Hun oplossing bestaat uit drie fases: een ondervraging van verkeersdeelnemers, een experimenteerfase en uiteindelijk een analyse en het advies. Daarvoor plaatsen zij allereerst in het Vondelpark een troon, waar bezoekers van het park kunnen plaatsnemen en worden geïnterviewd over hun ervaringen en wat ze nu echt belangrijk vinden. “We willen mensen bewust maken van hun eigen gedrag en het effect daarvan op anderen”, aldus Chris Bartman.

Enerzijds is het de bedoeling om aan verkeersdeelnemers bijvoorbeeld inzichtelijk te maken wat er gebeurt met een langzamere verkeersdeelnemers als die met hoge snelheid wordt ingehaald. Anderzijds hopen de drie hiermee ook aan beleidsmakers te kunnen aantonen dat fietsen meer inhoudt dan zo snel mogelijk van A naar B gaan. Om die reden hebben de Galama, Bartman en Broers bewust voor een experiment in het Vondelpark gekozen. “Hier komen veel mensen langs en het is een doorgaande route. Tegelijkertijd is er in het park veel te beleven – je wil daar dus zeker geen fietssnelweg”, vertelt Ilse Galama.

Tekst loopt door onder afbeelding

Eigen oplossingen

Aan de fietsers en andere verkeersdeelnemers op de troon wordt door de adviseurs niet alleen gevraagd naar wat de geïnterviewden ervaren en opmerken, maar ook naar ideeën die zij hebben om de beleving en de verkeersveiligheid te verbeteren. Om die oplossingen in de praktijk te brengen, worden stukken van het Vondelpark ingericht als experimenteerzones. Niet alleen om te testen met verkeerskundige ingrepen, maar bijvoorbeeld ook het effect van geluid, kleuren en geuren.

Tijdens de interviews worden mensen namelijk daarvoor bewust gevraagd naar hun zintuigelijke ervaringen. “Het is heel spannend wat daaruit komt, maar het kan nieuwe inzichten brengen”, aldus Bartman. “Misschien wel hele kleine ingrepen waar wij nooit aan gedacht hadden.” Galama vult aan: “Wij zijn dan wel de verkeerskundige experts, maar wij fietsen er niet iedere dag. We willen ons dus bewust bescheiden opstellen en gebruikers laten vertellen wat hier werkt.”

Verkeersveiligheid

Zelfs in het drukke Vondelpark is de verkeerssituatie natuurlijk wezenlijk anders dan op een drukke fietssnelweg door de binnenstad. Toch kan deze oplossing ook bijdragen aan de verkeersveiligheid op dat soort fietspaden, denken de drie. Het draait er vooral om dat fietsers zich in brede zin bewust worden van hun gedrag en de omgeving, benadrukt Galama. “Je moet niet naar één fietspad kijken en dat breder maken. Het gaat erom dat fietsers snappen wat hun gedrag doet.”

Dit gedachtegoed is bovendien te kopiëren naar andere steden. Het probleem speelt natuurlijk niet alleen in Amsterdam, dus in andere steden is eveneens winst te behalen door in te zetten op bewustwording van fietsgedrag. “Daar heeft elke gemeente wat aan. Voor de prettige beleving van fietsers zelf, maar ook voor de veiligheid op het fietspad of de stoep. De baten zijn breed”, concludeert Bartman.

U kunt stemmen via deze link. Het gaat om inzending 13: People! Take your time, it’s nice around here.