Bluetooth- en GSM-data niet geschikt om ov-gebruik te meten
Te weinig OV-reizigers hebben bluetooth op hun smartphone aan staan om het OV-gebruik in kaart te kunnen brengen. En GSM-data is om privacy-redenen niet op voldoende detailniveau beschikbaar.
Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam dat is gepubliceerd in NM-Magazine.
De reguliere inwinmethoden zoals lussen geven onvoldoende zicht op de verdeling personenauto’s, vrachtverkeer en openbaar vervoer in relatie tot hun herkomsten en bestemmingen. Vraag was of dat met bluetooth- en gsm-tracking wel lukt.
Om dat te onderzoeken zijn extra bluetooth-kastjes geplaatst op typische OV-locaties in het havengebied en in de regio. De meetpunten pikken bluetooth-signalen op in een straal van zo’n 100-200 meter. Met elk signaal wordt ook het MAC-adres van het betreffende device (smartphone, draadloze headset, enzovoort) binnengehaald. Omdat dit adres uniek is, kunnen andere meetpunten in het bluetooth-netwerk het device herkennen en zo een verplaatsing vaststellen: iemand is van meetpunt A naar meetpunt B gereisd.
Tot verrassing van de onderzoekers werden er echter maar weinig OV-ritten gemeten. Daarom werd op proef naast het spoor Bodegraven-Alphen aan den Rijn een meetpunt geplaatst, op een locatie waar bijvangst van ander verkeer is uitgesloten. En wat bleek? De meeste OV-reizigers hebben bluetooth standaard uit staan, omdat ze deze draadloze techniek niet of nauwelijks gebruiken. Dat de bluetooth-penetratiegraad voor autoverkeer wel hoog is – 20 tot wel 70% – heeft puur te maken met het handsfree belgemak dat bluetooth carkits en oortjes de bestuurder bieden. OV-reizigers gebruiken liever bedrade oordopjes of koptelefoons.
Met GSM-data is het tracken van ov-reizigers ook lastig. Op privacy-redenen is dergelijke data niet op detailniveau beschikbaar. Binnen stedelijke gebieden kun je met die data daarom geen uitspraken over de modaliteit doen, aldus ondervond het Havenbedrijf.
Door de met mobiele-telefoondata in kaart gebrachte verkeersstromen met andere data te vergelijken, zijn er echter wel degelijk zinvolle analyses te maken. Als voorbeeld noemt het Havenbedrijf de vraag of een nieuwe buslijn naar de Tweede Maasvlakte zinvol is. Door bijvoorbeeld de bestaande OV-dienstregelingen naast de verschillende verkeersstromen te leggen, kan de OV-potentie voor een relatie worden ingeschat. De verkeersstromen kunnen ook worden gecombineerd met de uitkomsten van bijvoorbeeld het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OViN) van CBS.
