Buschauffeur Bart: ‘Het lijkt alsof deze crisis mensen dichterbij elkaar brengt’

“De straten zijn leeg, de bussen en treinen zijn grotendeels leeg en de stations zijn leeg. Normaal gesproken staan er in de spits op de stations hordes mensen op je te wachten en nu heb je soms drie, vier mensen die allemaal in een ander hoekje in de bus gaan zitten.” Buschauffeur Bart van Leersum van Connexxion (31) vertelt in een interview met OVPro hoe zijn werkdagen eruitzien nu het coronavirus Nederland in zijn greep heeft. 

Bart van Leersum rijdt in de busconcessie Haarlem-IJmond. Hij werkt nu zo’n vier jaar voor Connexxion.

Hoe ziet jouw dag er op dit moment uit?
Gek genoeg is er qua werk niet zo veel veranderd. We beginnen de dag met inloggen, gaan naar het beginpunt van de route. Soms wisselen we van bus tijdens een dienst. Alleen voelt alles eromheen heel onwerkelijk. Ik begreep dat er dagelijks ongeveer tachtig procent minder reizigers zijn en dat merk je wel echt. De staplaatsen worden op dit moment niet meer gebruikt.

Er wordt gevraagd aan reizigers om achterin de bus in te stappen. Wat betekent dat voor het contact met de reizigers?
Het voelt soms meer alsof ik een vrachtwagenchauffeur ben die pakjes vervoert, in plaats van dat ik mensen vervoer. Het contact met de passagiers is wel iets dat ik steeds meer ga missen nu. Ik probeer nog wel iedereen ook bij het achterin stappen te begroeten en ik merk dat mensen nog wel bij het in- en uitstappen terug groeten, maar er is wel veel meer afstand. Even een makkelijk gesprekje is een stuk lastiger. Dat gebeurt normaal gesproken nog wel eens met mensen die voorin de bus zitten. Maar de voorste zitplekken zijn nu afgezet, dus dat kan niet meer.

Maak je normaal gesproken vaak een praatje met passagiers?
Ja, ik ben wel iemand die contact zoekt met de mensen die ik vervoer. Ik vind het wel een belangrijk aspect van mijn werk. Ik zie toch wel bekende gezichten in de bus. Ik doe het nu vier jaar en ik merk dat mensen mij af en toe ook herkennen. Er zit zeker wel een sociaal aspect in wat de laatste dagen aanzienlijk minder is geworden.

Je bent op Twitter actief als Bart de buschauffeur. Hoe kwam je op dit idee?
Het leek me leuk om wat anekdotes kwijt te kunnen over mijn werk als buschauffeur. Er gebeuren dagelijks veel leuke dingen. Ik besloot toen een Twitter-account op te zetten om het gat te dichten tussen de chauffeur en passagiers. Er zijn soms wat verkeerde ideeën over buschauffeurs dat ze bijvoorbeeld expres zouden doorrijden als iemand bij een halte staat te wachten. Ik probeer dat beeld met mijn anekdotes bij te stellen. Ik heb wel contact met de medewerkers van de afdeling communicatie. Ik heb aangegeven dat ik wil dat mijn Tweets authentiek blijven. Gelukkig laten ze me daarin vrij.

Kun je een voorbeeld geven van een mooie anekdote?
Ik merk nu in deze tijd dat er meer saamhorigheid is onder de mensen. Normaal gesproken komt het soms voor dat passagiers wat in zichzelf gekeerd op hun telefoon zitten. Nu merk je dat er een andere sfeer is waarbij mensen zich lijken te realiseren dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Ze nemen vaker een vreemde in vertrouwen en vertellen over hun veranderde situatie. Dat zijn voor mij de lichtpuntjes op dit moment in deze gekke tijd. Ik ving laatst ook een gesprek op van iemand die een oudere in mijn bus vroeg of hij hulp nodig had bij het boodschappen doen bijvoorbeeld. Het lijkt alsof deze crisis mensen dichter bij elkaar brengt. Dit geeft mijn werk voor mijn gevoel echt nut.

pic.twitter.com/AEqXbVYNgH

— Bart de Buschauffeur (@BartOpDeBus) March 18, 2020

Hoe is het voor jou om een vitaal beroep te hebben en tijdens deze crisis nog buitenshuis aan het werk te zijn?
Ik zie enerzijds dat mensen gehoor geven aan de oproep om zo veel thuis te blijven. Ik ga er een beetje vanuit dat de mensen die nog wel in de bus stappen, mensen zijn die gewoon echt van a naar b moeten en geen andere optie hebben. Dat geeft me wel het idee dat ik, ondanks dat ik met legere bussen rijd, meehelp om de maatschappij draaiende te houden. Dat doe ik samen met andere duizenden collega’s in Nederland. Ik hoop dat we kunnen zorgen dat de mensen in de zorg en alle vitale sectoren, maar ook niet-vitale sectoren, kunnen komen waar ze nodig zijn.

Lukt het nog wel om alle busdiensten te verzorgen?
We rijden sinds vandaag (donderdag 20 maart, red.) met een aangepaste dienstregeling. Dit is te vergelijken met een zondagsdienstregeling. Er rijden bijvoorbeeld geen nachtbussen en er rijden minder bussen per uur. Dat doen we omdat we minder mensen vervoeren en er ook chauffeurs ziek zijn of uit voorzorg thuis zitten. Met die aangepaste dienstregeling hoeven we veel minder te rijden. Ik ben blij dat ik nog kan rijden en mezelf nuttig kan maken. Ik vind het wel heel lastig om te horen dat uitzendkrachten nu even tijdelijk thuis zitten.

Er wordt van ons gevraagd om zo flexibel mogelijk te zijn. Bijvoorbeeld als je normaal gesproken in het weekend vrij bent om die vrije dagen wat te schuiven. De mensen op de planning werken ook in de avond en de weekenden door om alles zo normaal mogelijk te laten verlopen. Iedereen zet zijn beste beentje voor om alles zo normaal mogelijk te laten verlopen in een tijd dat eigenlijk niks meer normaal lijkt.

Wat vind je van het vak buschauffeur?
Ik vind het een heerlijk beroep waar je een flinke mate van vrijheid hebt en niet continu een leidinggevende over je schouders meekijkt. Je krijgt eigenlijk heel veel verantwoordelijkheid. Het voelt goed dat onze werkgever het vertrouwen heeft dat we met een bus soms tachtig tot honderd mensen vervoeren. In het begin was dat eng en spannend en inmiddels is het normaal geworden.

Ik heb een fotografie-opleiding gedaan. Ik wilde niet van jongs af aan buschauffeur worden. Ik zag een vacature en dacht: dat ga ik doen. Het leek me mooi om een groot rijbewijs te halen en ik vind rijden zelf leuk. Ook het contact met de mensen sprak me aan. Inmiddels zijn we vier jaar verder. Ik vind het nog heel erg leuk. Er is geen dag dat ik met tegenzin naar het werk ga.

Hoe is het om bij Connexxion te werken?
Het is fijn om in deze tijd voor een bedrijf als Connexxion te werken. We hebben met Pier Eringa een goede leider aan het roer. Ik merk dat iedereen voor elkaar klaar staat en er in deze situatie het beste van probeert te maken. Er is veel onderling begrip. Ik vind het fijn om te merken dat iedereen die steun en hulp nodig heeft dat ook kan krijgen. En aan de andere kant zijn er ook veel mensen die het bedrijf waar mogelijk steunen en helpen.

OVPro houdt een dossier bij met alle artikelen over de coronacrisis en het OV.