Beheer treinstations blijft bij NS, ondanks ACM-rapport

Het beheer van treinstations blijft in handen van de NS. Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu legt de aanbeveling van Autoriteit Consument en Markt (ACM) om de exploitatie van de stations af te splitsen van NS naast zich neer. Om de machtspositie van NS te verkleinen, dient de treinvervoerder wel extra informatie te geven aan overige vervoerders. Zo moet NS onder meer via een netverklaring per station aan regionale vervoerders aangeven welke tarieven en voorwaarden worden gehanteerd voor het leveren van diensten en voorzieningen op stations. Dat zegt Mansveld in een reactie op de Quickscan personenvervoer per spoor 2013 van ACM.

ACM gaf in het rapport aan dat de afsplitsing van de stations van NS een oplossing kon zijn voor de geschillen tussen de regionale spoorvervoerders en de NS. Ook de verdeling van de opbrengsten en de informatievoorziening kunnen volgens ACM onafhankelijk van de NS geregeld worden. De organisatie van TLS (68 procent eigendom NS) dient daarom anders ingericht te worden.

Exploitatie stations

ACM oordeelt in het kritische rapport dat treinvervoerders zoals Veolia, Arriva, Connexxion en Syntus te afhankelijk zijn van NS en Trans Link Systems (TLS), de organisatie achter de OV-chipkaart. Dit gaat ten koste van de dienstverlening aan de reiziger. De autoriteit voerde het onderzoek uit in opdracht van het ministerie en de Tweede Kamer.

Mansveld vindt het advies van ACM om de exploitatie van stations weg te halen bij de NS nog ‘een stap te ver’ gaan. “Dit kan in de toekomst evenwel anders worden indien het Vierde Spoorpakket wordt vastgesteld en dit er vanaf 2025 toe kan leiden dat de markt voor het personenvervoer per trein verder wordt geopend”, aldus de staatssecretaris.

Transparantie

Alleen NS heeft op dit moment het recht stations te exploiteren, ook op de stations waar NS als vervoerder niet komt. Er is veel onduidelijkheid over de mogelijkheden voor andere partijen om commerciële activiteiten te ontplooien. Bovendien worden daar volgens ACM veel voorwaarden aan gesteld. De NS moet nu van Mansveld een verklaring opstellen waarbij voor de bijkomende diensten en voorzieningen op stations ‘de gewenste transparantie in de tarieven en voorwaarden’ worden gegeven. Verder vervalt op korte termijn de verplichting voor regionale vervoerders om het papieren kaartje van de NS te hanteren op hun lijnen.

ACM wil de bevoegdheid krijgen om vooraf zaken te kunnen toetsen zoals tarieven en voorwaarden in plaats van achteraf, zoals dat nu gebeurt. Woordvoerder Tim Rosendahl van ACM: “Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat regionale vervoerders beter weten waar ze aan toe zijn, zodat het bijvoorbeeld makkelijker voor ze wordt om aan aanbestedingen mee te doen.” Mansveld zegt dat ze die bevoegdheid ‘in beschouwing’ zal nemen bij de wijziging van Wet Personenvervoer 2000 (WP 2000).

Organisatie TLS

ACM zegt dat de organisatie van TLS anders geregeld dient te worden. 

De regionale vervoerders stellen dat TLS niet transparant is over kosten, niet dienstverlenend is en buitensporige tarieven rekent. Daarnaast is de betrouwbaarheid van de financiële afwikkeling voor hen een punt van onzekerheid.

Mansveld zegt in haar reactie dat alle vervoerders op dit moment samen aan een nieuw bestuursmodel voor TLS werken. Daarnaast zal WP 2000 zodanig worden aangepast dat TLS wordt verplicht om ’toegang te verlenen tot hun diensten en ervoor te zorgen dat dit op een transparante, non-discriminatiore en kostengeoriënteerde manier gebeurt’.

Vervoersopbrengsten

Volgens de staatssecretaris dient er op korte termijn een oplossing te komen voor de verdeling van de vervoersopbrengsten. Deze blijft namelijk ook na de volledige invoering van de OV-chipkaart bestaan voor niet direct aan één vervoerder toewijsbare opbrengsten. Als alle vervoerders er niet samen uitkomen om de opbrengstverdeling vóór 1 januari 2014 bij een onafhankelijke organisatie onder te brengen, dan gaat het ministerie hier samen met de lokale overheden ingrijpen.

ACM hoopt een grotere rol te krijgen in geschilbeslechting tussen de diverse partijen. Rosendahl: “Wij hopen dat de verschillende partijen hier vaker gebruik van maken, omdat dit ons meer handvaten geeft om onderzoek te doen.” De organisatie vermoedt dat hier tot dusver weinig gebruik van is gemaakt doordat regionale vervoerders te afhankelijk zijn van NS en TLS.

Marieke van Gompel

Lees ook:

ACM: machtige positie NS benadeelt regionale treinvervoerders