Het alcoholslot voor de auto: hoe zit het ook alweer?
Met de toename van het aantal verkeersslachtoffers, klinkt de roep om meer maatregelen om de verkeersveiligheid te vergroten harder dan ooit. Zo is bijvoorbeeld het alcoholslot voor de auto weer terug van weggeweest als serieuze optie. Waarom is deze maatregel eigenlijk ooit afgeschaft? En wat zijn verder veelgehoorde voors en tegens? VerkeersNet zet het op een rijtje.
Het alcoholslot is een apparaatje in de auto waarin een drankgebruiker voor vertrek moet blazen. Als blijkt dat iemand wederom te veel heeft gedronken, start de motor niet. Ook tijdens het rijden moet de automobilist meerdere malen blazen om fraude te voorkomen.
Hebben we dit een paar jaar geleden niet al geprobeerd in Nederland?
Het alcoholslot was vanaf 2011 tot 2015 een strafmaatregel die notoire drankrijders opgelegd konden krijgen. Op het hoogtepunt reden er in Nederland meer dan vijfduizend mensen rond met een alcoholslot.
Het was echter een omstreden maatregel, met veel juridische haken en ogen. Zo kwam het inbouwen voor de rekening van de automobilist. Die kosten, zo’n 5000 euro, konden niet alle veroordeelden opbrengen. Omdat ze daardoor hun rijbewijs kwijtraakten, verloren ze soms ook hun baan, met alle gevolgen van dien. De Raad van State vond dat buitenproportioneel en haalde in 2015 een streep door de maatregel.
Vrijwel gelijktijdig oordeelde de Hoge Raad dat iemand die een alcoholslot heeft moeten laten inbouwen, genoeg is gestraft en niet óók nog eens strafrechtelijk mag worden vervolgd. De maatregel werd namelijk opgelegd door het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Drankrijders konden dus dubbel gestraft worden, omdat zij óók nog een straf van de rechter opgelegd konden krijgen.
Het kabinet heeft toentertijd onderzocht of ook de rechter een alcoholslot kan opleggen, maar dat zou niet zo snel gebeuren, was de verwachting.
Niet lang na de afschaffing pleitten meerdere regeringspartijen alweer voor terugkomst van het alcoholslot, bijvoorbeeld door de maatregel in het strafrecht op te nemen. Ook rechters bleken hier voorstander van te zijn. Maar hier werd geen navolging aan gegeven.
Twee jaar later, in 2018, bleek weer een meerderheid van de Tweede Kamer het alcoholslot terug te willen. Toenmalig Verkeersminister Cora van Nieuwenhuizen (VVD) zag dat destijds niet zitten vanwege de hoge kosten en de fraudegevoeligheid.
Weten we zeker dat het alcoholslot het gewenste effect heeft?
Ja, het alcoholslot is bewezen effectief en het leidt tot minder recidive dan een ontzegging van de rijbevoegdheid of een ongeldigverklaring van het rijbewijs. Dit stelde Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) in een publicatie op hun website. Volgens de stichting is het het enige bewezen middel dat werkt tegen notoire drankrijders.
Het Nieuwsblad publiceerde afgelopen week nog een artikel waarin een onderzoek van Vias institute werd aangehaald. Hieruit blijkt dat amper 2 procent van de bestuurders die een alcoholslot opgelegd krijgen, nog positief blaast. Slechts bij één op de 2.500 blaaspogingen wordt er geprobeerd om te frauderen. Het alcoholslot is betrouwbaar en effectief, concludeert het verkeersinstituut.
Waarom zou het alcoholslot als strafmaatregel nu wel juridisch en praktisch haalbaar zijn?
Onder meer omdat we zeven jaar verder zijn. De techniek is verbeterd en de Europese regelgeving veranderd. Zo zijn alle auto’s die nu op de Europese markt komen, uitgerust met meerdere geavanceerde veiligheidsvoorzieningen, waaronder een aansluitpunt voor een alcoholslot. Dit zou het bezwaar van de hoge kosten voor een belangrijk deel kunnen wegnemen.
Wat betreft de juridische bezwaren, er zou opnieuw gekeken moeten worden of de maatregel opgenomen kan worden in het strafrecht.
En nu?
Meerdere Kamerleden zouden de mogelijkheden van de herinvoering van het alcoholslot graag opnieuw onderzocht zien. Of dit ook gaat gebeuren, is niet duidelijk.
Organisaties als Veilig Verkeer Nederland (VVN) en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (Stap) pleitten onlangs voor herinvoering van het alcoholslotprogramma. Ook Martin Damen, directeur van SWOV, plaatste een betoog op LinkedIn waarin hij uitlegt waarom het alcoholslot ‘het heroverwegen waard is’ . Bestuurslid van de Vereniging Verkeersslachtoffers Hans van Maanen zei in een eerder artikel op VerkeersNet ook een groot voorstander te zijn van terugkering van het alcoholslot.
In de talkshow Op1 toonde oud-politicus Alexander Pechtold zich eveneens een voorstander van een nieuwe proef met het alcoholslot. De directeur van het CBR wees erop dat er vorig jaar ongeveer 10.000 mensen een verplichte cursus hebben gevolgd, om hun rijbewijs terug te krijgen na het rijden onder invloed. “Zo’n cursus is heel goed. Het moet ook niet ‘of-of’, maar ‘en-en’ zijn. Vooral voor zware alcoholisten denk ik dat het alcoholslot de oplossing kan zijn en de verkeersveiligheid erbij gebaat is”, zo zei hij in het tv-programma.
Lees ook:
