Milieuzone Utrecht: minder fijnstof, maar verbetering luchtkwaliteit nog niet aangetoond
De invoering van de milieuzone Utrecht blijkt effectief voor verlaging van de uitstoot van fijnstof, maar het effect op de luchtkwaliteit is vooralsnog met metingen niet aangetoond. Het effect van de milieuzone op de uitstoot van stikstofoxiden is zeer beperkt. Dat zegt TNO.
Er is uitgebreider onderzoek is nodig op meer plaatsen in Utrecht om het effect van de milieuzone op de luchtkwaliteit in Utrecht beter vast te kunnen stellen, aldus het rapport dat TNO heeft opgesteld in opdracht van de gemeente Utrecht.
De gemeente Utrecht heeft de afgelopen jaren een pakket aan maatregelen geïmplementeerd om de luchtkwaliteit te verbeteren. Onderdeel daarvan is de uitbreiding van de bestaande milieuzone voor vrachtwagens naar een zone die ook oude dieselpersonen- en -bestelwagens weert. Sinds begin 2015 mogen de meest vervuilende dieselpersonen- en -bestelwagens de Utrechtse binnenstad niet meer in. Het gaat om ongeveer 2 procent van het wagenpark. TNO heeft voor de gemeente Utrecht onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van de milieuzone voor dieselpersonen- en -bestelwagens.
Uit onderzoek naar de samenstelling van het wagenpark in de Utrechtse milieuzone blijkt duidelijk dat het aantal oude dieselpersonen- en -bestelwagens sterker is afgenomen dan de te verwachten autonome vernieuwing van het park. Dat leidt tot duidelijk lagere uitstoot van fijnstof door het verkeer. Het effect op de emissie van stikstofoxiden is veel lager.
Naast het onderzoek naar het effect van de milieuzone op de samenstelling van het wagenpark en daarmee op de verkeersemissies en luchtkwaliteit, heeft TNO ook luchtkwaliteitsmetingen uitgevoerd. Deze metingen bestaan uit concentratiemetingen van elementair koolstof (een component van fijnstof die met name door dieselvoertuigen wordt uitgestoten) in de lucht op twee locaties in Utrecht. Ondanks het feit dat na introductie van de milieuzone wel degelijk een duidelijke afname van de concentratie Elementair Koolstof (EC) is vastgesteld, valt hieruit nog geen aantoonbaar effect van de milieuzone af te leiden, aldus TNO.
“Maar de resultaten bewijzen ook niet dat de milieuzone niet effectief is. De interpretatie van luchtkwaliteitsmetingen is zeer complex, omdat de gemeten concentraties door een groot aantal factoren worden beïnvloed, zoals het weer en verkeersdrukte. Om een goed beeld te krijgen van het effect van milieuzones op de luchtkwaliteit. zou over een langere periode en op meer locaties gemeten moeten worden.”
Een vergelijking met gemeten concentraties op vergelijkbare locaties in Amsterdam en Rotterdam, waar geen milieuzone voor personen- en bestelverkeer van kracht was, laat zien dat in deze steden de EC-concentratie in veel kleinere mate is afgenomen dan in Utrecht. De waargenomen trends in Amsterdam en Rotterdam zijn niet in hetzelfde detail geanalyseerd als de metingen in Utrecht. Aannemende dat de autonome verschoning van het park, ontwikkelingen in verkeersintensiteit en de variatie in meteorologische omstandigheden in deze steden vergelijkbaar is geweest met de situatie in Utrecht, kan het verschil in de trend in EC-concentraties tussen Utrecht enerzijds en Amsterdam en Rotterdam anderzijds volgens TNO wel gezien worden als een aanwijzing dat de invoering van de milieuzone personen- en bestelverkeer in Utrecht effect heeft gehad.
