Hoe krijg je mensen weer het OV in?

Al jarenlang wordt geprobeerd om mensen over te halen om de auto te laten staan en voor het openbaar vervoer te kiezen. De coronacrisis lijkt roet in het eten te gooien. Er zitten weinig mensen in het OV en de reizigers die nog wel de weg op gaan, kiezen vaker voor de auto. Aan welke knoppen kun je draaien om dit gedrag te veranderen?

Volgens Ruud van Breda van adviesbureau Dijksterhuis & Van Baaren, gespecialiseerd in gedragsverandering, heeft de keuze om het OV te mijden een grote psychologische component. Reizigers voelen zich nu minder comfortabel in het OV, bijvoorbeeld omdat ze bang zijn besmet te raken of zich ongemakkelijk voelen als ze een keer ‘onschuldig’ moeten niezen of hoesten. Daarbij vinden veel mensen ook het dragen van een mondkapje simpelweg vervelend.

Van Breda benadrukt dat het niet gemakkelijk is om mensen over te halen van het OV gebruik te maken zolang corona nog heerst. Maar dat betekent niet dat er helemaal niets te doen is. Zo was de campagne ‘Het OV is OK’ die gestart werd voordat de maatregelen weer werden aangescherpt een goede eerste stap.

Weerstand

De gedragsexpert licht toe dat het belangrijk is om erachter te komen waarom mensen in de weerstand zitten. Om het gedrag te veranderen, is het namelijk noodzakelijk dat de drempels die mogelijke reizigers ervaren worden weggenomen. Zonder kennis over de redenen waarom een reiziger het OV mijdt, is het erg lastig om die weerstanden weg te nemen.

Pas als de weerstanden weg zijn, kun je inspelen op motieven om weer van het OV gebruik te maken. “Anders is het als gas geven met de handrem erop”. Een goede manier om onzekerheid weg te nemen is bijvoorbeeld om een soort van garantie te geven dat er ‘coronaproof’ gereisd kan worden. Bijvoorbeeld door middel van een nauwkeurige druktemeter en strenge controle op het dragen van mondkapjes.

“Het effectiefste is denk ik om mensen op de een of andere manier te laten ervaren dat er coronaproof gereisd kan worden in het OV”, aldus Van Breda. Bijvoorbeeld door realistische opnames te maken van reizen met het OV. “Het heeft geen nut als reizigers een gelikt reclamefilmpje zien, terwijl ze in werkelijkheid een hele andere ervaring zullen hebben. Als de werkelijkheid niet klopt met het filmpje, werkt het juist averechts.”

Succeservaringen

Een van de belangrijkste sleutels voor een meer permanente aanpassing van het gedrag is dus het hebben van succeservaringen. De OV-sector moet zich dan ook bezighouden met het faciliteren en communiceren van dit soort ervaringen. Bijvoorbeeld door piekdrukte te voorkomen en door eersteklas coupés open te stellen als het druk is. En door dan vervolgens te laten zien dat forensen nog steeds comfortabel (en coronaproof) kunnen werken tijdens de treinreis. Van Breda is dan ook te spreken over de afspraken van de OV-sector met werkgevers en onderwijsinstellingen. “Meer spreiding voorkomt drukte en negatieve ervaringen met het OV.”

Ook wijst Van Breda erop dat de OV-sector goed moet kijken naar belangrijke drijfveren om met het OV te reizen voor de reizigers zelf. Zo is het duurder maken van de auto en goedkoper maken van het OV geen prikkel voor hen als de werkgever de reis betaalt. “Kleine dingen kunnen al bijdragen. Bijvoorbeeld lekkere koffie, een vrolijke conducteur en een stabiele wifi-verbinding”. Het gaat erom dat reizigers worden overgehaald om weer één keer van het OV te gebruiken en om daar vervolgens een succeservaring van te maken”, aldus Van Breda.

Drempels verlagen

Het is al een zeer complex vraagstuk om reisgedrag te veranderen en dat is nu met corona nog extra het geval, erkent Van Breda. Juist daarom is het van zo’n groot belang dat er goed onderzoek wordt gedaan naar wat mensen tegenhoudt en op basis daarvan de juiste voordelen en acties vaststellen waardoor het openbaar vervoer toch interessant wordt. “Je zult nu vooral de drempels om het OV te gebruiken moeten verlagen”.

Wil jij ook het reisgedrag van jouw doelgroep structureel veranderen? Bekijk de vierdaagse opleiding Mobiliteit & Gedrag. Je leert over het menselijk functioneren, de drijfveren en weerstanden rondom mobiliteitsvraagstukken en de beïnvloedingstechnieken om gedrag te veranderen. De opleiding is geschikt voor zowel de private als publieke sector! Bekijk de website voor meer informatie.

Lees ook:

• Gezamenlijke campagne vervoerders: ‘Het OV is OK’
• Hoe zorg je ervoor dat mensen weer met het OV gaan reizen?