‘Aantal OV-reizigers zal eind dit jaar blijven steken op 50 procent’

Het openbaar vervoer bleef extra maatregelen bespaard, maar de sector kreeg dinsdagavond opnieuw een flinke knauw. Een maand na lancering van de campagne ‘Het OV is OK’ is alle hoop vervlogen om eind dit jaar weer 80 procent van het aantal reizigers van voor de corona-uitbraak te vervoeren. “Ik denk dat we blijven steken op 50 procent”, zegt Pedro Peters, voorzitter van branchevereniging OV-NL.

Dichte restaurants, stilgelegde sportcompetities, geen evenementen en een nog grotere nadruk op thuiswerken. Reis zo min mogelijk, luidt voor zeker vier weken het advies van het kabinet. De aangescherpte maatregelen bezorgen het OV daarmee stuk voor stuk voor gevolgschade als het gaat om reizigersaantallen. Die zal ditmaal niet zo groot zijn als in het voorjaar, verwacht Peters, toen het aantal check-ins drastisch afnam tot 10 procent van het ‘gebruikelijke’ aantal.

Geen verdere financiële gevolgen

De gedeeltelijke lockdown zorgt op korte termijn dankzij de beschikbaarheidsvergoeding vanuit het Rijk daarnaast niet voor verdere financiële gevolgen voor vervoerders. “Het probleem wordt wel veel groter voor 2021”, aldus Peters. Vooralsnog is de sector tot juli verzekerd van overheidssteun met een kostendekkingsgraad van 93 procent, maar verlies draaien is volgend jaar geen optie. Hoe minder reizigers, hoe meer er moet worden gesneden in de dienstregeling. Dat het verlagen van frequenties of samenvoegen van lijnen nodig is, stond al vóór de nieuwe maatregelen vast.

Voorafgaand aan de persconferentie lekte via diverse media uit dat het OV weer enkel bedoeld zou zijn voor noodzakelijke reizen, maar dat bleek niet te kloppen. Peters ziet het als een compliment voor de sector dat extra maatregelen uitbleven. De routekaart die het kabinet presenteerde, wijst wel uit dat dit gebeurt bij een eventuele volgende aanscherping naar een volledige lockdown. Als het zo ver komt, dan is het niet anders, zegt Peters. “Het OV is veilig, maar we zitten wel in een maatschappelijke context. Als OV-sector hebben we steeds gezegd: we volgen de instructies van het Rijk.”

Uitdunnen dienstregeling

Zo rijden vervoerders sinds juli op verzoek van het kabinet tot eind dit jaar met de maximaal haalbare dienstregeling. Voor zover het er nu naar uitziet, komt daar ondanks de gedeeltelijke lockdown geen verandering in. “Er is geen enkel signaal dat ze dat voor de komende tweeënhalve maand willen veranderen. Dat lijkt me ook niet verstandig. Het is heel ingrijpend, terwijl we al bezig zijn met de dienstregeling voor volgend jaar.”

HTM en RET dunden de dienstregeling woensdag wel in beperkte mate uit vanwege van een tekort aan rijdend personeel, onder meer omdat zij bij klachten thuis moeten blijven in afwachting van de uitslag van een coronatest. OV-NL uitte in dit opzicht al eerder zorgen over de toepassing van de app CoronaMelder in het openbaar vervoer. Peters: “Bluetooth houdt geen rekening met spatschermen en mondkapjes. Dan kan een buschauffeur een melding krijgen dat hij of zij in contact is geweest met een besmet persoon, terwijl dit loos alarm is.” Het advies in deze gevallen luidt desondanks: blijf tien dagen thuis.

Serieuze angst

OV-NL vreest dat de combinatie van het gebruikelijke ziekteverzuim in het najaar, medewerkers die thuisblijven met coronaklachten, en de meldingen via de CoronaMelder ernstige en onnodige gevolgen kan hebben voor beschikbaarheid van personeel en daarmee het OV-aanbod. “Dat is een serieuze angst, we hangen niet voor niets al weken aan de bel bij de betreffende ministeries.” Peters ziet liever dat OV-personeel in de CoronaMelder het advies krijgt om extra alert te zijn, maar kan blijven werken zolang coronaklachten uitblijven. En dat ze zich bij zo’n melding – ook zonder klachten – direct kunnen laten testen zodra er voldoende testcapaciteit is bij de GGD’s.

De verzoeken van OV-NL zijn tot dusverre niet ingewilligd. Uitzetten van bluetooth onder werktijd lijkt een simpele oplossing, maar is dat volgens Peters niet. “NS-medewerkers hebben bluetooth nodig voor contact met de verkeersleiding. Van het ministerie van VWS hebben we wel begrepen dat er in de nieuwe versie van de app de mogelijkheid komt om de app uit te zetten. Dat zou al een stap zijn, maar is suboptimaal. Je legt hiermee actie neer bij het personeel, die kan vergeten de app aan of uit te zetten.”

Lichtpuntjes

De uitdagingen mogen er dan niet minder op worden, lichtpuntjes zijn er zeker. Het OV is nog geen brandhaard gebleken, ook niet toen het aantal besmettingen afgelopen weken landelijk snel opliep. Dat is het gevolg van een optelsom aan maatregelen, denkt Peters, waaronder de mondkapjesplicht waarvoor de sector pleitte. “Het gaat goed in het OV. Ik kan niet wetenschappelijk bewijzen of dat door mondkapjes komt, maar met al die discussies daarover heb ik het wel gehad. Kijk naar het OV: het is verplicht en het gaat goed. Baat het niet, dan schaadt het niet.”

Lees ook:

• Gedeeltelijke lockdown moet aantal reisbewegingen ‘drastisch verminderen‘
• HTM en RET dunnen dienstregeling uit vanwege coronacrisis
• OV-NL: zorgen over effecten CoronaMelder voor OV-personeel
• ‘Vervoerders schrapen geld bij elkaar om alle verplichtingen na te komen’