Wetsvoorstel: gevaarlijk rijgedrag harder bestraffen

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wil automobilisten die de veiligheid van andere weggebruikers ernstig in gevaar brengen, zwaarder bestraffen. Zo kan een automobilist een gevangenisstraf van maximaal twee jaar krijgen voor het vasthouden van een mobiele telefoon achter het stuur, zelfs als er geen sprake is van schade of letsel.

Dat schrijft hij in een wetsvoorstel dat voor advies naar verschillende instanties is gestuurd. Eerder werd al bekend dat hij specifiek automobilisten met te veel alcohol op harder wil aanpakken.

Allereerst gaat de maximale straf voor gevaarlijk rijden van twee naar zes maanden gevangenisstraf, ook in zaken zonder letsel of schade. Dat is volgens de minister nodig om automobilisten in deze gevallen steviger aan te pakken.

Ook zeer gevaarlijk rijgedrag wil de minister strenger bestraffen. Het gaat dan om situaties waarbij automobilisten onaanvaardbare risico’s nemen zonder acht te slaan op de veiligheid van anderen. Bijvoorbeeld opzettelijk door rood licht rijden, de maximumsnelheid volstrekt negeren of tegen de verkeersrichting inrijden. Door toeval of geluk zijn er geen slachtoffers, maar het rijgedrag heeft andere weggebruikers wel ernstig in gevaar gebracht en dat is onacceptabel volgens de minister. Het gaat hier om bestuurders die zich nergens wat van aantrekken en bewust allerlei verkeersregels aan hun laars lappen. Straks is een gevangenisstraf van maximaal twee jaar mogelijk.

Mobiele telefoon

Onder deze nieuwe strafbepaling valt ook het vasthouden van een mobiele telefoon achter het stuur. Hiermee laat de minister zien dat hij automobilisten zeer gevaarlijk en onverantwoord rijgedrag zwaar aanrekent – ook als zij geen ongeluk veroorzaken. Doen ze dat wél, dan is een veroordeling voor roekeloos rijden mogelijk, met een gevangenisstraf tot maximaal zes jaar.

In de wet heeft Grapperhaus duidelijker laten vastleggen wanneer er sprake is van roekeloos rijden. Daarmee verruimt hij de mogelijkheden om automobilisten te vervolgen die onaanvaardbare risico’s nemen en de zwaarste ongelukken veroorzaken. En dan gaat het niet alleen om snelheidswedstijden, maar bijvoorbeeld ook om bestuurders die zonder rekening te houden met andere weggebruikers al bellend rood licht negeren, veel te hard over een kruising rijden en een ongevallen met dodelijke afloop of zwaar letsel veroorzaken.

Recidive

Verder staat in het wetsvoorstel dat de strafmaxima voor verkeersdelicten als rijden onder invloed, doorrijden na een ongeval en rijden zonder (geldig) rijbewijs omhoog gaan van drie maanden gevangenisstraf naar een jaar. Dit werkt door in de straffen voor recidive. Als iemand zich binnen vijf jaar weer schuldig maakt aan rijden onder invloed kan de straf met een derde omhoog.

Het wetsvoorstel is een reactie op onderzoek uit 2017 van de Rijksuniversiteit Groningen naar de straftoemeting bij ernstige verkeersdelicten en op een onderzoek (in diezelfde periode) door Intervict (Tilburg University). Daarbij ging het om de vraag hoe slachtoffers van verkeersdelicten de (uitkomst) van de strafprocedure ervaren.

Groot verschil

De Groningse onderzoekers stelden onder meer vast, zo schrijft Grapperhaus, dat er een groot verschil bestaat in strafmaat voor iemand die slachtoffers maakt bij roekeloos rijgedrag en iemand die met hetzelfde gedrag door een gelukkig toeval niemand letsel toebrengt. Er was sprake van een strafgat tussen (zeer) gevaarlijk rijgedrag zonder en (zeer) gevaarlijk rijgedrag met gevolgen.

Ook constateerden volgens de minister zij dat er aanleiding was om de maximale straf voor enkele specifieke verkeersdelicten te verhogen en dat slachtoffers ontevreden waren over de opgelegde straf en de kwalificatie van het delict. De maatregelen die de minister heeft genomen, sluiten aan bij de voorstellen van de onderzoekers.