Rechtzaak tegen ProRail om sluiten onbeveiligde spoorwegovergang

Op het landgoed Rechteren in Dalfsen liggen vier NABO’s (Niet Actief Beveiligde Overwegen) die ProRail eind dit jaar wil sluiten. De sluiting past in het beleid van ProRail en de diepe wens van het kabinet om álle NABO’s in Nederland nog dit jaar te sluiten. Gisteren diende er een rechtszaak tegen ProRail, aangespannen door het landgoed én een agrariër die grond pacht van de landgoedeigenaar. Zij willen de sluiting van een NABO op hun terrein via de rechter voorkomen en beroepen zich op een slecht leesbaar document uit 1901.

“Het gaat hier vooral om de term ‘erfdienstbaarheid’”, zegt woordvoerder Aldert Baas van ProRail. “Dat is waar deze hele zaak om draait. Er wordt een soort eigendomsrecht geclaimd op basis van verjaring en daarvan kan geen sprake zijn. Kijk, de overweg is van ons als ProRail zijnde, maar we kunnen een overweg alleen sluiten in overleg met de beheerder van de weg die aan weerszijden naar de overweg leidt. Vaak zijn dat gemeenten, in dit geval is het de eigenaar van een landgoed.”

De bewuste NABO’s liggen aan de Vechtdallijn die loopt van Zwolle naar Emmen. De lijn werd in 1903 aangelegd door de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS) en doorkruist landgoed Rechteren. Voor de aanleg van de lijn kreeg de NOLS destijds via een notariële akte toestemming van de toenmalige kasteelheer van landgoed Rechteren. De huidige eigenaar van Landgoed Rechteren met daarop het in de middeleeuwen gebouwde Kasteel Rechteren is Christiaan graaf van Rechteren Limpurg, een nazaat van Graaf Adolph van Rechteren die leefde van 1793 tot 1851.

In de akte voor toestemming van de aanleg van de spoorlijn zou tevens zijn beschreven dat er sprake is van erfdienstbaarheden, zo stellen landgoed Rechteren en agrariër Arjan Dekker. Deze erfdienstbaarheden maken het mogelijk dat boeren die de grond pachten van het landgoed gebruik maken van de overwegen. In eerste instantie tekenden drie boeren protest aan tegen de sluiting van een NABO op ‘hun’ land, maar met twee van de drie boeren kwam ProRail vlak voor de zitting nog tot een akkoord. Zij krijgen de beschikking over veetunnels, zodat ze hun koeien onder het spoor door van en naar de boerderij kunnen laten lopen. Zo’n veetunnel kost een slordige twee miljoen euro.

Ontsnappingsmogelijkheid

Veehouder Arjan Dekker ging echter niet akkoord met een tegemoetkomend voorstel van ProRail. De spoorbeheerder stelde voor om een 500 meter lange parallelweg aan te leggen die aansluit op een straat die leidt naar een bewaakte overweg. Dat zag Dekker niet zitten. De gemeente Dalfsen gaf eveneens aan niets te zien in die oplossing, aangezien de aansluiting van de parallelweg vlakbij een druk kruispunt zou komen te liggen. Dekker wil graag een bewaakte spoorwegovergang of een tunnel waar zowel vee als wagens doorheen kunnen, maar dat wordt ProRail te gortig. Daar zijn namelijk nogal wat kosten mee gemoeid en dat is niet in het algemeen belang, waar de spoorwegbeheerder wel voor staat. Zo staakten de stemmen dus en werd de zaak gisteren voorgelegd aan de rechter.

De rechter dient nu te beoordelen of de inhoud van de slecht leesbare akte inderdaad rept over erfdienstbaarheden en of daar rechten aan kunnen worden ontleend. De rechter wil dat er van de akte een volledige en juiste uitgetypte versie komt en denkt uiterlijk over twee maanden uitspraak te kunnen doen in deze zaak.

Er is echter nog een ontsnappingsmogelijkheid, zowel voor de agrariër, het landgoed, de gemeente Dalfsen als ProRail. Na een schorsing van de rechtszaak gaf de advocaat van Dekker aan dat hij toch wil nadenken over ontsluiting van zijn boerderij aan de andere kant. Daar loopt nu een zandweg en die zal dus opgewaardeerd moeten worden, wil er zomer en winter door alle noodzakelijke verkeer gebruik van gemaakt kunnen worden. ProRail heeft al aangegeven daaraan te willen meebetalen. De rechter gaf daarop aan dat Dekker binnen vier weken met een kostenplaatje moet komen voor die ontsluitingsweg aan de andere kant van zijn boerderij.

“Een oplossing waar alle partijen mee kunnen leven, dat is natuurlijk altijd het mooiste”, zegt Baas. “Daar zijn we als ProRail altijd naar op zoek. Aan de andere kant zijn we blij met deze rechtszaak, want dan ontstaat er juridisch gezien duidelijkheid en mogelijk levert het ook jurisprudentie op die ons in andere zaken weer van pas kan komen. Hoe dan ook willen we zo snel mogelijk zoveel mogelijk NABO’s sluiten, want ze leveren gewoon gevaar op voor de gebruikers van de overweg, maar ook van treinpersoneel en reizigers.”

Dit bericht verscheen eerder op zusterpublicatie SpoorPro.  

Lees ook:

• Tweede Kamer stemt in met versnelde aanpak onbewaakte spoorwegovergangen
• Intercity stopt na verwijdering NABO’s in de spits op station Purmerend
• Rechtbank: veroorzaker dodelijk treinongeluk Hooghalen heeft geen schuld