NMa wil aanpassing spoorwegwet tegen machtspositie NS
De Autoriteit Consument en Markt (voorheen NMa) moet meer bevoegdheden krijgen om op te treden bij geschillen tussen vervoerders. Dat zei bestuurslid Henk Don van ACM donderdag in de Tweede Kamer. Don stelde tijdens een hoorzitting dat NS zijn machtspositie misbruikt bij het aanbieden van bepaalde diensten aan andere spoorvervoerders. Volgens Don moet de spoorwegwet worden aangepast zodat ACM beter kan ingrijpen bij geschillen.
“Regionale spoorvervoerders hebben 15 tot 20 contracten nodig bij de NS om hun vervoer in de goede banen te leiden. Dit leidt tot afhankelijkheid. De NS bekleedt hierbij een machtspositie en wordt te weinig geprikkeld om zijn rechten en plichten daarbij uit te voeren”, aldus Don. De NMa is sinds deze maand ondergebracht bij de ACM.
Scheidsrechter
Volgens Don is de rol van ACM als scheidsrechter bij geschillen in de spoorwegwet vastgelegd, maar wordt daar nog weinig gebruik van gemaakt. “Mogelijk is dat omdat daardoor een juridische spanning tussen vervoerders ontstaat.” In de spoorwegwet zijn zaken volgens Don te vaag beschreven. Ook duren procedures vaak lang en is het volgens hem lastig om kosten en prijzen achteraf te toetsen. Dit alles maakt het voor ACM minder makkelijk om in te grijpen bij geschillen. Volgens Don moet dit beter worden geregeld in de wet.
Er bestaat bij de regionale vervoerders al langere tijd onvrede over de diensten die zij bij de NS afnemen. NS zou de regionale vervoerders dwingen om deze af te nemen. Ook zou het staatsbedrijf daarvoor exorbitante prijzen in rekening brengen. Er is onder meer irritatie rond tarieven van kaartautomaten, het verdeelsysteem voor papieren kaartjes, reisinformatiediensten en faciliteiten op stations.
Geschillen
Manu Lageirse van Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland: “Bij diensten stel ik mij een vrije afname voor, maar dat is niet het geval. Bijna elke keer zitten wij aan een verplichte situatie vast waarover niet valt te onderhandelen. Dit is unfair en neigt naar diefstal.” Volgens Lageirse, tevens directeur van vervoersbedrijf Veolia, is er een derde partij nodig om de geschillen op te lossen.
Volgens GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren lijkt het erop dat marktwerking in het OV in Nederland niet werkt. Don is het daar niet mee eens: “Marktwerking is mogelijk in Nederland. Vervoerders moeten samenwerken, maar dit gaat mis zodra andere vervoerders voor bepaalde diensten van een partij afhankelijk zijn.”
NS-diensten
Tijdens de hoorzitting werd er door meerdere partijen voor gepleit om NS-diensten bij een andere, onafhankelijke partij onder te brengen. Ook NS ging hier deels in mee. Commercieel directeur Boukje Bügel: “Wij zijn er groot voorstander van om bepaalde diensten onder te brengen bij andere partijen, zoals het kaartverdeelsysteem en de OV-chipkaart backoffice.”
“Bij de reisinformatie is is de reiziger er bij gebaat dat die synchroon ligt. De minister heeft dit in het belang van de reiziger bij de NS neergelegd. Vervoerders hebben de keuze om dat af te nemen of zelf te regelen”, aldus Bügel. Volgens haar ligt de keuze bij de vervoerders tussen “zelf optuigen of meeliften”. Lageirse: “Goed om dat te horen. Tot nu toe was dat niet mogelijk en toen de reisinformatiediensten in december 2012 overgingen van ProRail naar NS verdubbelden de kosten. Nadat wij een klacht hadden ingediend bij de NMa werd het teruggedraaid naar het oorspronkelijke bedrag zoals dat bij ProRail was.”
Adviezen
CDA-Kamerlid Sander de Rouwe: “Het lijkt erop alsof marktwerking niet mogelijk wordt gemaakt door obstructie. NS is al een paar keer aangesproken door de NMa over de opbrengsten van de treinkaartjes. Waarom is daar niks mee gedaan?”
Bügel: “wij hebben veel gedaan met de adviezen van de NMa. Met andere vervoerders kijken we er op dit moment naar om de verdeling van kaartjes onder te brengen bij derden.” VVD-Kamerlid Betty de Boer: “Waarom duurt het dan zo lang?”. Bügel: Het is best ingewikkeld. We moeten met alle vervoerders hierover overeenstemming krijgen. Het zou helpen als er een onafhankelijke arbiter kan helpen om tot oplossingen te komen.”
Papieren kaartje
Volgens Lageirse moet er snel worden overgestapt naar de OV-chipkaart omdat het hanteren van twee systemen naast elkaar veel te duur is. “Nog 80 procent van de reizigers reist met een papieren kaartje. De NS laat ons wachten en ondertussen verliezen we miljoenen per jaar.”
Marieke van Gompel
Lees ook:
