‘Veiligheid op afstand bediende bruggen schiet nog altijd tekort’

Er wordt nog steeds onvoldoende gedaan om ongelukken met op afstand bediende bruggen te voorkomen. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Aanleiding voor het onderzoek is een ongeval op een brug Zaandam, in november vorig jaar, waarbij een ouder echtpaar zwaar gewond raakte. In 2015 overleed een vrouw door een vergelijkbaar ongeluk op een andere brug in de stad. De Onderzoeksraad, die daar destijds ook onderzoek naar deed, stelt nu dat er weinig geleerd is.

Op 28 november 2018 raakte een ouder echtpaar zwaargewond op de Prins Bernhardbrug in Zaandam. Zij stonden op het beweegbare deel van de brug toen deze voor de scheepvaart werd geopend. De brugbedienaar, die zich op afstand bevond, had hen niet opgemerkt op de camerabeelden.

Het ongeval vertoont volgens de Onderzoeksraad sterke gelijkenissen met het ongeval op de Den Uylbrug, eveneens in Zaandam, in 2015. Een fietsster stopte voor de stopstreep op de brug omdat deze werd geopend. Zij realiseerde zich echter niet dat zij op het beweegbare deel stond. De brugbedienaar, die zich op afstand bevond, had haar niet opgemerkt en opende de brug. De vrouw kwam hierdoor ten val en overleed.

Niet structureel

De Onderzoeksraad publiceerde in 2016 een rapport over het ongeval. In het rapport stonden aanbevelingen aan de gemeente Zaanstad – waar Zaandam onder valt – en aan de minister van Infrastructuur & Waterstaat. Deze aanbevelingen werden in eerste instantie ‘voortvarend’ opgepakt, schrijven de onderzoekers. De gemeente startte met verbetermaatregelen voor de Den Uylbrug, zoals het zichtbaar maken van het beweegbare deel van de brug en het plaatsen van een attentieknop. Deze maatregelen werden alleen ‘niet structureel’ toegepast op andere bruggen in de gemeente, schrijft de Onderzoeksraad.

Veiligheidsrisico’s bij de bruggen in de gemeente werden wel in kaart gebracht – hierbij werden 72 tekortkomingen gesignaleerd. Maar na het signaleren van deze tekortkomingen, werden er volgens de Onderzoeksraad ‘wederom geen algemene maatregelen getroffen’. In plaats daarvan werd ervoor gekozen om eerst bij elke specifieke brug de risico’s in kaart te brengen. De Prins Bernhardbrug zou in januari 2019 worden beoordeeld.

Fout

“Bij de gemeente Zaanstad is de urgentie om verbeteringen door te voeren verslapt”, meldt de Onderzoeksraad. “Ook het in kaart brengen van de veiligheidsrisico’s verloor de prioriteit. Als de geïdentificeerde tekortkomingen direct waren opgepakt, was de kans op het maken van fouten in de brugbediening aanzienlijk verkleind. Bovendien had dit ruimte geboden voor de brugbedienaar om een gemaakte fout te kunnen herstellen.”

Op verschillende plekken in Nederland zijn soortgelijke ongevallen voorgekomen. De Onderzoeksraad riep de minister in 2016 daarom op om te komen tot een landelijke standaard voor bruggen die op afstand worden bediend. Uniformiteit in onder andere de cameraopstelling en bedieningssystemen verkleinen de veiligheidsrisico’s bij het bedienen van bruggen op afstand, was en is daarbij het uitgangspunt. Met deze aanbeveling is alleen niks gebeurd.

Nauwgezet

“Een uniform, landelijk kader voor de inrichting, gebruikseisen en bediening van bruggen op afstand ontbreekt nog altijd”, schrijft de Onderzoeksraad. “Dit terwijl de basis hiervoor reeds gelegd is in de Landelijke Brug- en Sluisstandaard die geldt voor bruggen van Rijkswaterstaat, de Richtlijn Vaarwegen en in de kennis vanuit het platform Water ontmoet Water.”

Naar aanleiding van het vandaag gepubliceerde rapport heeft de minister aangekondigd toch te verkennen welke mogelijkheden er zijn om de veiligheid van beweegbare bruggen in Nederland te verbeteren. De Onderzoeksraad zegt het initiatief van de minister en de daaruit voortkomende ontwikkelingen nauwgezet te zullen gaan volgen.

Extra personeel

De gemeente Zaanstad zegt alle conclusies uit het rapport ’te omarmen’. “De veiligheid van de gebruikers van de brug staat bij ons voorop en moet gegarandeerd worden”, zegt wethouder Gerard Slegers (mobiliteit, CDA) in een reactie. “Daarom nemen wij per direct maatregelen en hebben wij vanaf vanmorgen extra personeel ingezet bij alle Zaanse beweegbare bruggen.”

Daarnaast implementeert de gemeente, zegt hij, ‘op korte termijn’ de conclusies uit het rapport van de Onderzoeksraad. “Hiervoor hebben we al 1,2 miljoen euro vrijgemaakt. De planning van deze implementatie wordt nu gemaakt.” De gemeente wil bovendien samen met de Onderzoeksraad en andere instanties optrekken ‘om tot een goede landelijke normering’ te komen.