SmartwayZ.NL helpt smart mobility op weg in Zuid-Nederland

In veel Nederlandse regio’s spelen vergelijkbare mobiliteitsuitdagingen. Een smart mobility-oplossing in de ene regio kan dus elders ook prima werken. In het mobiliteitsprogramma SmartwayZ.NL wordt naar dit soort synergie gezocht. Provincies, regio’s en partners werken in Zuid-Nederland in dit programma samen om smart mobility breed beschikbaar te krijgen. “De regio’s beseffen zich: als ik een probleem heb, heeft mogelijk een andere regio daarvoor een oplossing”, aldus Laurens Lapré.

Lapré werkt vanuit CGI als Expert Infrastructure and Mobility bij een ‘verkenningsteam’ voor smart mobility binnen SmartwayZ.NL. Het doel van dit programma is om de bereikbaarheid van Zuid-Nederland te verbeteren en innovatie te stimuleren. Voor smart mobility wordt specifiek gekeken naar slimmere, duurzamere, veiligere en flexibelere mobiliteit. Lapré: “Er zijn veel slimme diensten beschikbaar die kunnen helpen bij mobiliteitsuitdagingen, maar het is lastig om die bij elkaar te krijgen. Dan kun je terugvallen op SmartWayZ.NL.”

Infrastructuur-reflex

Het is daarbij zijn taak om in regio’s te inventariseren welke slimme mobiliteitsprojecten er zijn, te helpen bij de uitrol, advies te geven over oplossingen én te kijken waar koppelingen te maken zijn. Want soms hebben smart mobility-oplossingen lokaal geen kans, terwijl ze door samenwerking wel van de grond komen. “In Zuid-Nederland bestaat bereidwilligheid om gezamenlijk naar de uitdagingen in de regio te kijken”, aldus Lapré.

Waar Lapré eerst vaak uit eigen initiatief langsging bij regio’s, wordt hij inmiddels goed gevonden. “Het leuke is dat bijna alle regio’s nu naar mogelijke smart mobility-oplossingen kijken. We merken dat ze niet onmiddellijk in een infrastructuur-reflex schieten. Asfalt wordt niet meer meteen gekozen om een knelpunt op te lossen.”

SmartwayZ.NL steunt goede ideeën

SmartwayZ.NL startte in 2016 en bestaat uit acht opgaven in Noord-Brabant en Limburg, waaronder Smart Mobility. Partijen in Zuid-Nederland bundelen de krachten en faciliteren samen de ontwikkeling van innovaties. Alles is erop gericht om ervoor te zorgen dat deze innovaties en mobiliteits- en vervoersdiensten beschikbaar komen voor de partners, reizigers en vervoerders. Binnen het programma zijn diverse experts actief die ook beschikbaar zijn op het moment dat een regio wel een goed idee heeft, maar niet de mensen of kennis om een project van de grond te krijgen.

Tegelijkertijd begint en eindigt een project in de regio. De regio investeert dan ook altijd zelf, zowel in middelen als in menskracht. “Het moet echt een lokaal project blijven, zodat de continuïteit gewaarborgd is. Je wilt namelijk blijvende verandering realiseren. De bijdrage van SmartwayZ.NL kun je zien als versneller”, licht Lapré toe.

Synergie tussen smart mobility-vraagstukken

De trajecten rondom smart mobility zijn best ingewikkeld. Door zelf het wiel uit te willen vinden of alles zelf te willen doen, kan het zomaar zijn dat een project helemaal niet van de grond komt of geen succes wordt. “In deze regio is veel besef dat ze de krachten moeten bundelen. Want anders krijgen we smart mobility in deze regio niet draaiend op een manier dat het op straat werkelijk ingezet kan worden”, aldus Lapré.

Over de regiogrenzen kijken is dan ook een belangrijke succesfactor van SmartwayZ.NL, omdat ideeën vaak breed inzetbaar zijn. “Stel: één regio heeft een project met deelmobiliteit, terwijl een andere regio dezelfde vraag heeft maar nog geen projectplan heeft gemaakt. Dan kijken wij welke elementen opnieuw gebruikt kunnen worden. Het is onze taak om synergie te realiseren tussen allerlei smart mobility-vraagstukken in Brabant en Limburg”, aldus Lapré.

Synergie vereist de bereidheid om samen te werken en kennis te delen. “Vroeger was het snel: mijn pilot moet beter zijn dan jouw pilot. Dat speelt allang niet meer. We weten dat we het wel per regio in stukjes kunnen hakken, maar dat het één snelweg is.”

Aanjaagfunctie

Via SmartwayZ.NL kan bovendien de schaalgrootte worden bereikt, die soms noodzakelijk is om pilots en plannen realiteit te maken. Een lokaal project kan op die manier aanjager zijn voor een groot, (inter-) provinciaal project. Dat gebeurde ook in het project waar Lapré aan werkte om de doorstroming van vrachtauto’s te verbeteren op de ring van Venlo.

Venlo wil dit aanpakken, maar logistieke operators zijn vaak niet geïnteresseerd om alleen voor de Limburgse stad hierin te investeren. Via SmartwayZ.NL kan die oplossing ook beschikbaar gemaakt worden in Tilburg en Moerdijk. “We noemen dit de gebiedsgerichte benadering: we maken een match tussen generieke beschikbare mobiliteitsdiensten en hele specifieke, gebiedsgerichte problemen.”

Transitie

Ook binnen personenvervoer zijn projecten opgestart. Eén juweeltje, zoals Lapré het zelf noemt, is een project van Johan Janse van Social Green in Noord-Limburg. Hier geven zonnepanelen te veel energie af voor het netwerk. Die energie kan gebruikt worden voor elektrische voertuigen die indien nodig ook kunnen worden ingezet als batterij in woonwijken.

Daardoor staan er in woonwijken verschillende elektrische auto’s die gebruikt kunnen worden voor woon-werkverkeer. In ruil voor het gebruik van deze auto moeten de forenzen af en toe een wmo-rit verzorgen. “Dit is mobiliteitstransitie, energietransitie en sociale inclusie in één”, concludeert Lapré.

Zo’n project zou natuurlijk prima kunnen werken op andere locaties waar veel zonnepanelen liggen. Maar zonder kennisdeling weten andere steden niet dat zoiets überhaupt bestaat. Deze partijen zitten niet vaak met elkaar aan tafel. Lapré: “Kennis over hoe je dit soort partijen bij elkaar krijgt, is heel zinvol. Dat is nu het voordeel van SmartWayZ.NL.”

Voorbeeld voor Nederland?

In hoeverre zou SmartwayZ.NL ook in heel Nederland werken? Volgens Lapré biedt het zeker kansen. Hij ziet dat meer regio’s met een vergelijkbare aanpak aan de slag gaan. Tegelijkertijd adviseert hij om de projecten klein en lokaal te houden. Lapré: “Het succes hangt af van hoe steden en regio’s er onderling instaan en in hoeverre zij zich beseffen dat een uitdaging lokaal of regionaal is. Smart mobility werkt natuurlijk omdat mensen van elkaar leren en samenwerken. Ik merk steeds vaker dat gemeenten trajecten steunen waar ze zelf niet meteen de vruchten van plukken, maar de hele regio wel.”