Minister wil vervoersaanbestedingen wmo en Jeugdwet anders aanpakken

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid merkt dat de inkoop van bijvoorbeeld wmo- en Jeugdwetvervoer vaak schuurt met de praktijk van het sociale domein. Hij wil daarom onder meer dat er wordt ingezet op meerjarige contracten en dat gemeenten vaker gezamenlijk diensten aanbesteden. Aanvullend wil hij bekijken of er op Europees niveau meer ruimte kan worden gevonden om dit soort aanbestedingen beter te laten verlopen.

Binnen het sociale domein kopen gemeenten diensten in met betrekking tot de Jeugdwet, Participatiewet en wmo. Het vervoer van personen is zo’n dienst. De inkoop gebeurt, vanaf een bepaalde grootte van de opdracht, via Europese aanbestedingen. Op die manier moet op transparante wijze voor de juiste prijs een kwalitatief goede dienst worden ingekocht. Europese aanbestedingen moeten daarnaast concurrentie bevorderen.

Maar, zo schrijft de minister, in de praktijk van het sociale domein werkt aanbesteden lang niet altijd even goed. Gemeenten zien deze aanbestedingen in het sociale domein regelmatig als “niet passend” en als een “arbeidsintensieve administratieve last”. Het inkoopproces wordt vaak als complex ervaren.

Nieuwe oplossingen

Op bepaalde punten botsen aanbesteden en het sociale domein met elkaar. Europees aanbesteden is gericht op transparantie en concurrentie. Het sociale domein heeft onder meer maatschappelijke verantwoordelijkheid en lokaal maatwerk als uitgangspunten. “Dit verschil in ratio tussen het sociaal domein en de aanbestedingsregels kan schuren”, erkent de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

Daarom wil hij de praktijk van inkoop door gemeenten beter laten aansluiten op die van het sociale domein. Om dat voor elkaar te krijgen, wedt hij op twee paarden. Hij wil met gemeenten en aanbieders van diensten als vervoer op zoek gaan naar nieuwe oplossingen binnen de huidige regels. Tegelijk gaat hij op Europees niveau kijken of er ruimte is om aanbesteden in deze sector anders vorm te geven.

Innovatieve inkoop stimuleren

Met die eerste aanpak wil de minister de belangrijkste knelpunten oplossen die er nu zijn. Bepaalde uitgangspunten van het sociale domein, zoals continuïteit, samenwerking en lokale binding, moeten daarbij leidend zijn. De knelpunten en mogelijke oplossingen moeten in regionale sessies met inkopers en aanbieders op het gebied van wmo- en Jeugdwetdiensten in beeld worden gebracht.

Het voorgaande zal op verschillende manieren worden aangevuld. Zo wil de minister innovatieve vormen van inkoop stimuleren. Hij gaat  onder meer bekijken of er meer ruimte is voor de dialooggericht inkopen, bijvoorbeeld door de concurrentiegerichte dialoog vaker toe te passen. Een ander streven is dat er meerjarige contracten worden aanbesteed en dat gemeenten vaker gezamenlijk diensten in het sociale domein gaan inkopen.

Minder administratie

Verder moet de praktische ondersteuning van de inkoop worden uitgebreid door informatie beter vindbaar te maken. Ook komt er ruimte voor het opleiden van inkopers en wordt onderzocht of een meer uitgebreide helpdesk nodig is dan de dienstverlening die PIANOo nu biedt op dat vlak. Daarnaast zullen er standaarden en handreikingen worden ontwikkeld om de inkoop van bijvoorbeeld wmo- en Jeugdwetvervoer minder arbeidsintensief te maken. Dit moet ook de administratieve last van het inkopen verminderen.

Met al deze benaderingen denkt minister De Jonge al veel knelpunten te kunnen oplossen. Maar er zullen wellicht ook dan nog spanningen zijn tussen de werkwijze in het sociale domein en de verplichting om diensten Europees aan te besteden. Als dat het geval is, wil De Jonge op Europees niveau gaan bespreken welke ruimte er nog is om de kernwaarden van het sociaal domein bij aanbestedingen leidend te maken. Tegelijk moet de inkoop dat wel transparant blijven. De minister verwacht nog dit jaar samen met gemeenten en aanbieders van diensten als vervoer tot een gezamenlijke aanpak te komen.