Fietsersbond pleit voor extra fietsplaatsen in de trein

De Nederlandse Spoorwegen (NS) moet zich actiever inzetten om het meenemen van fietsen in de trein te faciliteren, zo stelt de Fietsersbond. De belangenorganisatie onderzocht verschillende oplossingen voor het fietsprobleem en vraagt de NS om meer fietsplaatsen te creëren door middel van fietshaken. Ook wil de bond dat de informatievoorziening verbeterd. NS reageert negatief op de plannen, stelt de Fietsersbond. De vervoerder voorziet dat “mensen het te zwaar vinden om de fiets aan een haak op te hangen”.

Nederland telt 11,1 miljoen recreatieve fietsers, blijkt uit het onderzoek Fietsvakanties en Fietstrektochten 2021. Daarnaast gingen 3 miljoen Nederlanders in 2021 op fietsvakantie. Dat geeft volgens Wim Bot van de Fietsersbond aan dat veel mensen niet vertrekken vanuit huis, maar de fiets vervoeren naar een bestemming in Nederland of buitenland. “Wil je met de fiets op pad en een deel hiervan per trein afleggen, dan lukt dat vaak niet. Voor een duurzame fietsvakantie zou je toch geen auto moeten nodig hebben”, vraagt Bot zich hardop af.

Volgens Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond, is het tekort aan fietsplaatsen met name een probleem in Friesland, Groningen en Limburg. “De treinen naar het noorden van het land, die aansluiting geven op vervoer naar de Waddeneilanden, zijn vooral een knelpunt. Op de terugreis kan er vaak in Leeuwarden of Groningen geen fiets meer bij. Ook treinen van en naar Limburg kunnen vol zijn met fietsen. Reizigers moeten vervolgens wachten op een volgende trein waar wel een fietsplek beschikbaar is.”

Weinig fietsplekken

De treinen van de NS bieden nu te weinig fietsplekken. De Fietsersbond somt het aantal plekken per intercity-treinstel op: ICMm-koploper heeft drie krappe fietsplekken, de VIRM biedt plek aan zes tot negen fietsen, de DDZ drie tot zes plekken, de ICR-rijtuigen zijn vier fietsplaatsen en in de ICNG zijn twaalf tot zestien fietsplaatsen. Volgens de bond is het opmerkelijk dat de treinstellen met de minste plaatsen worden ingezet in het noorden van het land waar de vraag naar plekken het hoogst is.

In de stoptreinen van de NS is ook te weinig plek voor fietsen. De SLT-trein heeft plek voor twee fietsen, maar meer fietsen kunnen op de plekken van de klapstoeltjes geplaatst worden. De FLIRT heeft in totaal twee ruime fietsplaatsen, dat geldt zowel voor de uitvoering met twee als drie rijtuigen. De SNG heeft twee krappe fietsplekken.

Fietsen ophangen aan haken

De Fietsersbond onderzocht de mogelijkheden om meer fietsen in de treinen te stallen en kijkt met bewondering naar het buitenland. Regionale treinen in Spanje hebben klapstoelen met haken erboven. Aan de haken kunnen reizigers fietsen aan het wiel ophangen. De fietsen hangen dan overdwars in de treincoupé. Per treintype is het op deze manier mogelijk om in ieder geval twee tot vier extra fietsplaatsen toe te voegen, blijkt uit het onderzoek.

In de VIRM-treinen is de grootste winst te behalen. Met aanpassingen kan de trein plek bieden aan twaalf tot vijftien fietsen. Ook het aantal plaatsen in de ICR kan van vier vergroot worden naar acht.

De NS schrijft in een brief aan het Locov (Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer) dat ze in “het huidige materieel geen mogelijkheden zien” om het aantal fietsplaatsen uit te breiden. De vervoerder reageert op de plannen van de Fietsersbond en zegt in de veronderstelling zijn dat “mensen het te zwaar vinden om hun fiets aan de haak op te hangen”. Daarnaast voorziet de vervoerder volgens de Fietsersbond problemen met geblokkeerde nooduitgangen en gangpaden. “Ook zal het in- en uitstapproces met meer fietsen in ons materieel met ongelijke instap het vertrekproces en de punctualiteit niet ten goede komen. NS zal deze optie daarom niet verder onderzoeken.”

Bot reageert teleurgesteld: “We vinden het erg jammer dat NS deze aanname niet verder willen onderzoeken. Voor wielrenners zijn fietshaken juist een uitkomst. En er zijn tal van goede voorbeelden in treinen in het buitenland.”

Slechte informatievoorziening

Niet alleen het tekort aan plekken irriteert de reizigers volgens de Fietsersbond, maar ook het gebrek aan duidelijke informatie is een doorn in het oog voor de fietser. De informatievoorziening is niet op orde. “Voor reizigers is het vaak onduidelijk waar het treinstel stopt waar fietsen mee mogen. De reizigers moeten nu in een korte tijd het logo zien te herkennen en daar heen sprinten.”

Ook voor de oplossing van dit probleem kijkt de Fietsersbond graag naar voorbeelden in het buitenland. In Duitsland is de aanduiding op de trein een stuk groter waardoor het voor reizigers een stuk duidelijker is waar ze moeten instappen met een fiets. “Het scheelt een hoop stress als op perrons, in de app en op de treinen zelf duidelijk wordt aangegeven waar de treinstellen stoppen waarin je je fiets mee kan nemen. Het beter aanduiden van de fietsplaatsen kan ook zorgen voor meer begrip bij niet-fietsers en zorgen voor een beter in- en uitstapproces.”

De NS verwacht eind 2023 wel een pilot uit te rollen om de informatievoorziening te verbeteren. De vervoerder wil experimenteren met perronborden met informatie voor fietsers in NS-treinen. Daarnaast wil de NS ook de informatievoorziening in de app uitbreiden. De Fietsersbond meldt dat de NS de huidige bestickering voldoende vindt.

Tijden verruimen

Momenteel kunnen reizigers op werkdagen een fiets meenemen in de trein buiten de spits als zij een toeslag van 7,50 betalen. Op weekend- en feestdagen kan de fiets de hele dag mee in de trein. De Fietsersbond pleit voor ruimere tijden. Volgens de bond zijn de spitspieken veranderd en zitten de treinen tussen 6.30 en 9.00 uur en tussen 16.00 en 18.30 uur zeker niet altijd vol. “Door de ruimere tijden wordt ook het aanbod aan fietsplekken in de trein meer gespreid. Hierbij kan ook gekeken worden naar bepaalde dagen waarop veel mensen vrij zijn”, besluit de Fietsersbond.

Lees ook:

• Brandbrief consumentenorganisaties: “Voorkom dat fietsparkeren bij stations verslechtert”
• NS breidt proef met e-bikes uit naar Groningen en Arnhem