Zichtbaarder maken tram helpt aantal ongevallen terug te brengen

Er gebeuren nog te veel ongelukken door de gebrekkige herkenbaarheid van de tram in het verkeer. Daarom moet de tram zichtbaarder worden, oordeelt het Expertise Centrum Rail (ECR). Niet alleen door de voertuigen zelf aan te passen, maar ook de infrastructuur. Ook het beïnvloeden van het gedrag van andere verkeersdeelnemers is nodig.

Alleen al in Utrecht raakte een tram van U-OV vorig jaar binnen een paar maanden tijd drie keer betrokken bij een aanrijding met kruisend autoverkeer. Begin januari was het opnieuw raak en ontspoorde er op hetzelfde traject een tram. In Den Haag raakte eerder deze maand een fietser gewond na aanrijding met een tram, terwijl in Amstelveen deze week voor de tweede keer binnen een maand een tram in botsing kwam met een auto.

Het is zo maar een greep uit een aantal recente tramongelukken. Voor de themawerkgroep Veiligheid van ECR is de veiligheid van de tram in de stedelijke omgeving al langer een punt van zorg. Vandaar dat in samenspraak met spoorweg- en wegbeheerders en vervoerders is besloten om kijken op welke punten verbetering mogelijk is. De conclusies en aanbevelingen zijn samengevat in de nota Herkenbaarheid Tram, die onlangs verscheen.

Bestickering en ledverlichting

Hoewel een tram groter is dan de meeste andere voertuigen op de weg, zeggen degenen die betrokken zijn bij een ongeval met een tram vaak dat ze de tram niet gezien of niet herkend hebben. Een vaste kleurstelling – bij voorkeur felgeel – zou de attentiewaarde flink verhogen, maar is in de praktijk lastig haalbaar gezien de huisstijlen van de vervoerders, realiseert de werkgroep zich. ECR ziet daarom meer heil in bestickering en ledverlichting in verschillende patronen op de trams. Het is aan de vervoersbedrijven om daar proeven mee te doen, vindt het expertisecentrum.

ECR verwijst in de nota ook naar eerder onderzoek dat op dat gebied gedaan is. Zo deed TNO in 2015 onderzoek in opdracht van de RET naar aanrijdingen en de kleurstelling van de tram. En twee jaar geleden onderzocht GVB op verzoek van ILT de zichtbaarheid van de tram voor het overige verkeer. Conclusie: zichtbaarheid speelt een rol bij aanrijdingen.

Kleurvlakken

De traminfrastructuur zou daarnaast ook veel meer geaccentueerd kunnen worden. Dat kan op allerlei mogelijke manieren, zolang de rails maar duidelijk afwijken van de weginfrastructuur. Bijvoorbeeld door kleurvlakken aan te brengen op trambanen bij kruisingen, bebording meer te laten opvallen, slagbomen of bajonethekken te plaatsen of op kruisingen meer verkeersregelinstallaties of tramwaarschuwingsinstallaties neer te zetten.

Aanpassen van voertuigen en infrastructuur zou volgens ECR samen moeten gaan met gedragsbeïnvloeding van vooral omwonenden en weggebruikers in de buurt van tramlijnen. Dat kan met campagnes voor jongeren op school of bij de introductie van nieuwe lijnen. De werkgroep wijst op buurland België, waar vervoerder MIVB in Brussel jaarlijks een publiekscampagne voert om de gevaren van de tram onder de aandacht te brengen. Met succes, want het aantal aanrijdingen met een tram loopt terug.

Niet belerend of shockerend

Wat we ook kunnen leren van onze zuiderburen en ook van bijvoorbeeld Australië, is dat een speelse – vooral niet belerende – campagne de meeste aandacht trekt. Ook Nederland zou jaarlijks zo’n communicatie-actie moeten houden met monitoring door EC Rail.

De organisatie is minder gecharmeerd van de ‘shock’-campagne die ProRail in 2019 lanceerde onder de noemer ‘Victim Fashion’. Om te wijzen op de gevaren van het spoor toonde de spoorbeheerder daarin replica’s van de kleding van jongeren die op of rond het spoor verongelukt waren. ECR pleit daarnaast bij nieuwbouw of ombouw van een tramlijn voor een attenderingscampagne.

Het Expertisecentrum Rail is in 2011 opgericht met als doel om kennis te delen op het gebied van regionale en stedelijke tram en metroprojecten. De deelnemende partijen zijn MRDH, Vervoerregio Amsterdam en de provincies Utrecht en Limburg. CROW is verantwoordelijk voor het projectmanagement.

Lees ook

• Combino-trams van GVB krijgen botswaarschuwingssysteem
• Remhulp moet aanrijdingen met Haagse trams voorkomen
• Onduidelijkheid waarschuwingssysteem trams vaak oorzaak ongevallen
• HTM-directeur: grijze Avenio-trams zijn gevaar voor verkeersveiligheid