Verkiezingsagenda ProRail zet politieke partijen ‘op het juiste spoor’

Op woensdag 22 november gaat Nederland naar de stembus. Eerder dit jaar – op 15 maart – werden stemgerechtigden al opgeroepen om naar de stembus te komen in het kader van verkiezingen voor de Provinciale Staten. Toen werd de BoerBurgerBeweging haast vanuit het niets in alle provincies de grootste partij. Bijna vier maanden later – op 7 juli – viel het kabinet Rutte-IV. In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen besloot ProRail in het kader van een brede lobby met een ‘position paper’ te komen, gericht aan alle deelnemende partijen.

ProRail noemt het zelf een ‘verkiezingsagenda’. Op pagina 3 lees je dan ook: “Voor u ligt de agenda van het spoor voor de komende jaren. Nederland staat de komende jaren voor grote maatschappelijke uitdagingen op gebied van wonen, werken en het klimaat. In deze agenda doet ProRail concrete suggesties over hoe het spoor een bijdrage kan leveren aan het aanpakken van deze uitdagingen.”

Het lijkt wat vreemd, zo’n openbare lobby. Het is een publiek geheim dat grote bedrijven graag gebruikmaken van ‘de lobby’, om hun doelstellingen en wensen kenbaar te maken en betrokkenen daarmee als het even kan voor hun karretje te spannen. Over het algemeen vinden deze lobby’s plaats in de wandelgangen, in achterkamertjes, tijdens borrels, maar liever niet openbaar. Immers, je wilt ‘de markt’ en ‘de concurrentie’ niet wijzer maken dan nodig.

“Op die manier werken wij niet”, zegt ProRail-woordvoerder Aldert Baas. “Wij zijn geen commerciële marktpartij, maar geven uitvoering aan een maatschappelijke taak, gericht op het duurzaam in beweging houden van Nederland. Onze organisatie zoekt met dat doel vaak het gesprek met de sector en het ministerie. Dit position paper past in die gesprekken. Vandaar ook dat onze CEO John Voppen de paper zelf naar buiten bracht op zijn LinkedIn-pagina.”

De position paper van ProRail lijkt om een nog wat andere reden vreemd. Het is alsof de werknemer de baas aangeeft hoe hij/zij hem/haar moet aansturen en waarmee precies hij hem/haar aan het werk moet zetten. Immers, de grootste aandeelhouder van ProRail is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Volgens Baas ligt het anders. “Wij zijn als ProRail een uitvoeringsorganisatie en bovendien adviseur van het ministerie van IenW op basis van onze deskundigheid waar het gaat om het spoor. Het position paper hebben we opgesteld om alle politieke partijen, maar ook alle belanghebbenden in de mobiliteitssector in het kort duidelijk te maken hoe het spoor een bijdrage kan leveren aan het oplossen van de grote uitdagingen waar Nederland in de nabije toekomst voor staat.”

‘Partijen bouwstenen geven’

ProRail-CEO John Voppen deelde het position paper maandag, een dag voor Prinsjesdag. Een slimme timing, alhoewel de paper vooral bedoeld lijkt richting de verkiezingen. “We werden in Nederland op vrijdag 7 juli natuurlijk allemaal overvallen door de val van het kabinet”, zegt Baas. “Direct daarna ging het hele spel op de wagen. Er moest een verkiezingsdatum komen, partijen moesten hun programma’s gaan samenstellen, om daarna hun speerpunten te kiezen richting de verkiezingscampagne. Wij willen de partijen met deze position paper bouwstenen geven om hun standpunten en beleidsrichting te kunnen bepalen. Immers, het spoor kan een belangrijke rol spelen in heel veel belangrijke andere uitdagingen waar we met z’n allen voor staan. Denk aan de klimaatdoelen, de stikstofproblematiek, de woningbouw, de vervoersstromen, noem maar op. Het spoor speelt een belangrijke rol in onze maatschappij.”

Het is de eerste keer dat ProRail met een dergelijke paper komt richting verkiezingen. “Bij de vorige verkiezingen is er een brief gestuurd aan de formateur”, weet Baas. “Het idee is hetzelfde, alleen hebben we er nu voor gekozen om het in deze vorm te gieten. Het paper is overigens niet alléén bedoeld voor de politieke partijen, maar voor de hele sector. We willen graag met al die stakeholders in gesprek om te kijken hoe we alles in gezamenlijkheid goed kunnen aanpakken. We moeten het namelijk samen doen, dat is wel duidelijk.”

Flessenhals bij Meppel

ProRail koos er bewust niet voor om met heel concrete voorbeelden te komen. Zoals ‘de flessenhals bij Meppel’, de stikstofbeperkingen waar de spoorbeheerder mee kampt op de Kijfhoek en rond de zo gewenste spooronderdoorgang in Wolfheze, de Lelylijn, de Maaslijn, grensoverschrijdende verbindingen en ga zo maar door. Allemaal hoofdpijndossiers. “Logische, concrete onderwerpen, waar we uiteraard ook over in gesprek zijn”, zegt Baas. “Dit paper gaat echter meer over de grotere lijn. Om partijen op een hoger niveau aan het denken te zetten over de gehele materie. Verder geldt voor dit soort papers één gouden regel: hou het zo kort, simpel en dus behapbaar mogelijk. Dat gaat helemaal op in dit geval, als de tijd kort is, zo richting de verkiezingen. Daarbij is het ook goed je te realiseren dat de politieke partijen zich over heel veel zaken moeten buigen. Mobiliteit is, hoewel belangrijk, maar één onderwerp voor ze. Vandaar dat we ze niet wilden overspoelen met te veel informatie en te veel details. Ze krijgen bovendien van alle kanten brieven en position papers. Zo weten we dat de NS en reizigersvereniging Rover ook aandachtspunten hebben ingestuurd.”

Lezen welke boodschap ProRail de politieke partijen én alle belanghebbenden in de mobiliteitssector meegeeft richting de aanstaande verkiezingen? Hier vind je het position paper 2023 van de spoorbeheerder.

Lees ook:

• Paul Carstens aan de slag als technisch directeur bij GVB
• OV Congres ’23: pijler onder een duurzame toekomst