OV-sector brengt noodscenario’s in kaart voor coronavirus

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft vervoerders in het spoor en openbaar vervoer gevraagd om diverse noodscenario’s in kaart te brengen voor het coronavirus. Daarbij wordt over oplossingen nagedacht mocht er veel personeel uitvallen vanwege ziekte. Voorzitter Pedro Peters van brancheorganisatie OV-NL geeft in een interview met SpoorPro uitleg over hoe de sector zich voorbereidt op een eventuele verdere uitbraak van het coronavirus.

Wat zijn de laatste maatregelen die zijn genomen in het openbaar vervoer?
Vanaf vandaag (donderdag, red.) hebben we ingevoerd dat controleurs bij de ronde in de trams, bussen en treinen de OV-chipkaart niet meer in hun hand hoeven te houden. De reiziger kan zelf de kaart tegen het apparaat houden. Verder hebben we voor de winkels op stations afgesproken om klanten zo veel mogelijk met pin te laten betalen. Als reizigers een kaartje kopen aan het loket, dan leggen medewerkers het kaartje op de balie om contact te voorkomen.

Verder wordt er sinds vandaag op alle schermen op stations en in de voertuigen informatie van de rijksoverheid getoond met tips over preventie van besmetting met het virus. We zien tot nu toe dat de reizigers op stations en medewerkers rustig reageren en dat er geen paniek is.

Hoe ziet de aanpak van de OV-sector eruit met betrekking tot het coronavirus?
Onze werkwijze is dat we als spoor- en OV-bedrijven alles met elkaar onderling afstemmen. OVNL zorgt ervoor dat als er maatregelen zijn voor de reizigers of medewerkers dat die op dezelfde manier worden uitgevoerd en hetzelfde worden gecommuniceerd. Daarvoor vindt overleg plaats tussen alle bedrijven. Daarnaast hebben we nog een aparte woordvoerderscommunicatieoverleg, waarvan ik de voorzitter ben. Verder hebben we nog een corona-securitygroup, waar de verantwoordelijken voor de veiligheid van OV-bedrijven in zitten die ook zaken inhoudelijk met elkaar afstemmen.

Hoe verloopt de samenwerking met het ministerie?
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft een crisisbereidingsgroep met alle sectoren die onder IenW vallen. Daarin zitten vertegenwoordigers van vervoerders in de OV-sector, ProRail, Schiphol en het CBR. Al die sectoren worden in die groep bijgepraat en er worden maatregelen afgestemd.

Wij volgens als OV-bedrijven de opdrachten van de rijksoverheid en de RIVM. Daar zitten de experts, dus wij gaan geen eigen beleid maken. Tot nu toe is daar afgesproken dat er voor het openbaar vervoer geen extra richtlijnen zijn, behalve de richtlijnen die voor iedereen gelden: handen wassen, hygiëne, elkaar geen handen geven en hoesten in je elleboog enzovoorts.

Welke maatregelen zijn er met het ministerie afgesproken?
We hebben van het ministerie het verzoek gekregen om te kijken naar scenario’s. Scenario’s als er bijvoorbeeld 10 of 20 procent van het personeel ziek is. Daar zijn alle bedrijven mee bezig, omdat het verschilt per bedrijf. Daarnaast verschilt het per functie, want 10 procent zieken dat zegt niet zoveel als het over het hele personeelsbestand is. Als die mensen allemaal bij de verkeersleiding werken, dan hebben we een heel groot probleem. Er zijn scenario’s die uitgewerkt worden over als er veel zieken zijn onder het personeel wat kunnen we dan doen? Daarvoor zijn varianten bedacht om dit op te vangen.

Hoe ziet het ziekteverzuim er op dit moment uit?
Het ziekteverzuim vanwege corona in de OV- en spoorsector is op dit moment nihil. We hebben wel gemerkt dat toen er een oproep was in Brabant van de overheid om zo min mogelijk sociale contacten te hebben dat het een stuk minder druk was in de bussen en op de treinstations in Brabant. In de rest van Nederland merken we dat er iets minder reizigers zijn, maar niet echt veel. De reacties zijn zowel onder medewerkers als reizigers rustig. Er is geen paniek. Het is absoluut geen probleem om alle bussen en treinen te laten rijden. Het ziekteverzuim is op dit moment rond het gemiddelde.

We zagen wel dat medewerkers in Brabant hebben geluisterd om in het geval van hoesten of grieperigheid om zich preventief ziek te melden. We zagen dat bij Arriva, NS en Hermes zich een paar tientallen mensen ziek hadden gemeld vanwege de instructies. Op het totaal heeft dat niet tot problemen geleid.

Kunnen medewerkers uit Brabant thuis werken?
In spoor- en OV-bedrijven kan maar een beperkte groep thuis werken. Een buschauffeur of verkeersleider kan niet thuis werken. Ook voor medewerkers met IT-functies is dat niet mogelijk. Veel IT-functies moeten op de werkvloer plaatsvinden.

Wat voor maatregelen worden er op de werkvloer genomen?
Op de werkplek zelf volgen wij de gewone maatregelen. ProRail neemt ook maatregelen om te kijken om in verschillende shifts te werken. Op de verkeersleidingsposten van ProRail mogen geen mensen meer van buitenaf komen. We maken het zo streng mogelijk, maar wel dat men kan werken. ProRail maakt schaduwvarianten, zodat mensen op verschillende locaties kunnen werken.

Wat voor economische impact kan het coronavirus hebben voor de OV- en spoorsector?
Op het moment dat er echt veel minder reizigers zouden komen of dat er een instructie komt van het rijk om het OV stil te leggen of niet te gebruiken dan heeft dat vergaande financiële consequenties, want dan vallen de inkomsten weg. Vervoerders hebben strakke contracten met flinterdunne marges afgesproken met hun opdrachtgevers. Als je daar substantieel minder reizigers hebt over een langere periode, dan kunnen daar zeker problemen ontstaan.

Het is een van de scenario’s die we bij onze opdrachtgevers neerleggen. Wat gebeurt er als er dat soort gevolgen komen. Daar hebben we nog geen afspraken over, maar dat kan echt een probleem worden. Maar het is gelukkig nog niet aan de orde. Het beleid van het rijk is erop gericht om het in te dammen. Zo lang als dat lukt, zullen ook de economische problemen wel meevallen.