Acht bestemmingen hebben potentie voor exploitatie nachttrein

Acht bestemmingen op een afstand van 800 tot 1.200 kilometer van Nederland hebben potentie voor de exploitatie van nachttreinen. Wanneer knelpunten op het gebied van overheidsheffingen, capaciteit van de infrastructuur en een gelijk speelveld voor alle vervoerders worden opgelost, zouden op deze acht verbindingen op langere termijn 700.000 tot 1 miljoen reizen per jaar gemaakt kunnen worden.

Dit concludeert het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) in het onderzoek ‘Slapend onderweg, het potentieel van de internationale nachttrein van en naar Nederland’. Met het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van IenW, schetst het KiM de omstandigheden waaronder herintroductie van de internationale nachttrein in Nederland voor reizigers en vervoerders interessant kan zijn. Het KiM voerde het onderzoek uit door middel van literatuurstudie en gesprekken met vervoerders en reisorganisaties.

Hoge kosten

Het internationale nachttreinvervoer is de afgelopen decennia geleidelijk beëindigd. Verklaringen hiervoor zijn volgens het KiM de sterk toegenomen concurrentie met de luchtvaart, de introductie van snelle dagtreinen als de Thalys en ICE, de liberalisering van de busmarkt voor lange afstanden en de gestegen kosten van het gebruik van de spoorinfrastructuur in een aantal landen.

De nachttrein is ook een duur product in exploitatie, stelt het KiM: hoge kosten voor specifiek materieel, relatief weinig plaatsen per trein en de hoge personeelskosten omdat meer personeel nodig is dat ook nog eens vooral ’s nachts werkt.

De luchtvaartsector kent immers geen btw op tickets of accijns op brandstof

Spoorvervoerders wijzen verder op het ongelijke speelveld ten opzichte van de luchtvaart. Die kent immers geen btw op tickets of accijns op brandstof. De vervoerders ervaren bovendien de heffingen op het gebruik van de spoorinfrastructuur als hoog. Die heffingen dekken in tegenstelling tot bij de luchtvaart echter slechts een beperkt deel van de kosten van aanleg, onderhoud en beheer van de infrastructuur.

Hotelovernachting

Reizigers die de internationale nachttrein nemen, waarderen vooral het feit dat zij reistijd uitsparen en slaapcomfort genieten, stelt het KiM. De hogere prijs van een slaapaccommodatie in de nachttrein weegt vaak op tegen het uitsparen van een hotelovernachting.

Verlenging van de bestaande nachttrein Wenen/Innsbruck-Düsseldorf naar Amsterdam is op dit moment een van de ideeën. ÖBB, de Oostenrijkse Spoorwegen, en NS geven echter aan dat vanwege de hoge kosten de exploitatie van deze verbinding zonder subsidie niet mogelijk is. Nieuwe, private spoorvervoerders bestrijden die opvatting en wijzen juist op de noodzaak van een gelijk speelveld voor alle vervoerders. Dat is volgens hen nu niet het geval.