Inwoners nauw betrokken bij herontwikkeling Zwolse spoorzone
Station Zwolle en het gebied eromheen worden verbouwd. Het doel is inspelen op de toekomst, de verkeersdoorstroming bevorderen en de verbinding met de binnenstad versterken. Inwoners zijn er nauw bij betrokken. Onlangs is het busstation van de noord- naar de zuidkant van het station verhuisd. Een ranke S-vormige busbrug is de verbindende schakel. De uitdaging waar de gemeente nu voor staat: van beide stationsingangen aantrekkelijke entrees maken.
De gemeente Zwolle heeft alles uit de kast getrokken, deze zaterdag 9 februari. De opening van het nieuwe busstation en bijbehorende busbrug krijgen veel aandacht. Speciaal voor sportliefhebbers is er ’s ochtends een recreatief hardloopevent: de Busbrugloop. Rond 12.30 uur is het tijd voor het officiële moment: dan rijdt de eerste bus over de nieuwe busbrug. Later die middag is iedereen welkom om een kijkje te komen nemen. Er staan verschillende oude en nieuwe bussen op de brug. Hierin kunnen bezoekers genieten van verhalen, muziek en theater.
“Het stond de hele dag vol met mensen”, zegt wethouder Ed Anker (Spoorzone) een paar maanden later op het busplatform. “Ik schat dat er 15.000 mensen zijn geweest. Die waren allemaal aan het rondkijken, foto’s maken of aan het genieten van de muziek of het lekkere eten. Het was een mooi feest, echt een topdag.” “Waar ik trots op ben, is dat de stad trots is”, vult projectleider Toon van Beek aan.
Rare situatie
Er is veel veranderd, vertellen de mannen. Ze staan onder een overkapping die is verfraaid door drie Zwolse kunstenaars, en kijken uit op aankomende en vertrekkende bussen en in- en uitstappende reizigers.
“De stads- en streekbussen stopten eerst aan de noordzijde van het station”, zegt Anker. “Het was ramvol”. Van Beek knikt. “Bussen, fietsers, voetgangers: tijdens de spits kon niemand z’n weg vinden zonder verkeersregelaars. Dat is toch een rare situatie.”
Tekst gaat verder onder de foto
Meespeelt dat Zwolle een knooppunt is. De stad is het tweede spoorknooppunt van het land. Je kunt met de trein acht richtingen op. Ook voor de bus is Zwolle een belangrijk regionaal knooppunt. Dagelijks vertrekken 1800 stad- en streekbussen vanaf het Zwolse busstation.
Elektrische bussen
Een oplossing voor de drukte vond de gemeente aan de zuidzijde van het station. Daar lagen sporen die niet meer gebruikt werden. Op 4 december 2017 startten de werkzaamheden aan het nieuwe busstation.
Iets meer dan een jaar later was alles klaar. Het busplatform heeft 21 haltes van verschillende lengtes. Zo is er genoeg plek voor standaardbussen én voor langere bussen. Ook aan de toekomst is gedacht: benodigdheden om elektrische bussen te kunnen laten rijden liggen al in de grond.
Anker en Van Beek zijn erg blij met het eindresultaat. “Het is gewoon een extra perron”, zegt die laatste. “Vanuit de trein loop je een paar meter verder, en je bent bij de bus.” Zo ziet de wethouder het ook. “Mensen die van de trein overstappen op de bus, kunnen zo vanuit dezelfde reizigerstunnel het busperron op lopen. Bus en trein sluiten zo veel beter op elkaar aan.”
Anker roemt de verkeersveiligheid en toegankelijkheid van het nieuwe busstation. Auto’s, fietsen en andere vervoersmiddelen kunnen er niet komen. De perrons zijn extra breed. En de gemeente heeft werk gemaakt van adviezen van Toegankelijk Zwolle, waar allerlei ervaringsdeskundigen met een handicap deel van uitmaken.
Omrijden
Het busplatform van de noord- naar de zuidkant verplaatsen had nogal wat voeten in de aarde. Want hoe komen de bussen daar? Omrijden zou teveel tijd kosten.
“We begonnen met de vraag: hoe kom je zo makkelijk mogelijk van noord naar zuid”, vertelt de projectleider. “We zaten met het spoor, dat maakte het complex. Bovendien bleek een rechte lijn al vrij snel niet te doen. En een tunnel bleek al helemaal onmogelijk. Een brug bleek wel een mogelijkheid. Maar dan moet ‘ie wel echt iets van de stad worden, vonden we.”
Dat beaamt de wethouder. “Toen ik aantrad, was net het besluit gevallen dat er dan ‘toch maar’ een brug moest komen. Toen dacht ik: dan moet het een hele mooie brug worden, eentje waar we ons heel goed bij voelen.”
Grondlegger
Inwoners konden onder meer hun zegje doen tijdens een inspiratiesessie. En dat niet alleen, een paar inwoners maakten aansluitend ook deel uit van de beoordelingscommissie. De uitkomst was een ranke, elegante S-vormige brug van metaal en beton, aan de onderkant afgewerkt met bamboe-delen en leunend op groene aarden banen.
Naam van de brug is de Schuttebusbrug, genoemd naar de grondlegger van het busvervoer in Zwolle (zie kader). 1200 bussen rijden er dagelijks overheen.
Tekst gaat verder onder de foto
Het nieuwe busstation en de Schuttebusbrug hebben de doorstroming veel goeds gedaan, vertellen de mannen. “Het is rustiger en overzichtelijker geworden. En er hoeven geen verkeersregelaars meer ingezet te worden”, zegt Anker.
Er staat nóg een brug op de planning: een openbaar toegankelijke passerelle over het spoor. Die maakt niet alleen het busplatform beter bereikbaar, maar zorgt er ook voor dat de binnenstad en Hanzeland, de wijk aan de zuidkant van het station, beter met elkaar verbonden worden.
Meer bedrijvigheid
Ze hopen dat volgend jaar het eerste stuk, het deel over het spoor, aangelegd kan worden. De aanlandingen van de passerelle kunnen later geoptimaliseerd worden, vertellen ze. Afhankelijk van hoe het gebied zich ontwikkelt.
Van Beek: “Wij willen eigenlijk dat Hanzeland, hier aan de zuidkant, ook bij het centrum hoort.” Anker: “Maar zo voelt dat nog niet.” Het verandert al wel iets, benadrukt hij. “Je ziet hier steeds meer bedrijvigheid, steeds meer woningen, steeds meer onderwijs. Wij sturen er ook op aan dat dit echt een onderdeel van het centrumgebied gaat worden.”
De passerelle moet daar volgens de mannen een belangrijke bijdragen aan leveren. Mensen moeten heel makkelijk van de ene kant van het spoor naar de andere kant kunnen lopen. Maar, onderstrepen ze: de brug moet niet alleen handig zijn. Ook prettig.
New York
Anker neemt zijn ideaalbeeld in gedachten. “Iedereen gebruikt het voorbeeld van de High Line in New York. Een heel tof, oud, in onbruik geraakt goederenspoorlijntje door het Meatpacking district. Men wilde het weghalen. Waarop de omgeving zei: ‘nee, nee hij moet blijven.’ En toen hebben ze er een soort park opgebouwd. Dat is een inspiratie voor veel bruggen op dit moment.”
Het lijkt de wethouder wel wat, zegt hij, als ‘zijn’ passerelle zo door Hanzeland kronkelt, richting de campus van Hogeschool Windesheim. Hij ziet ook de komst van allerlei restaurantjes voor zich. Net als de komst van conceptstores of experience centers. Het liefst van echte Zwolse bedrijven.
Tekst gaat verder onder de foto
Het zou mooi zijn, zeggen Anker en Van Beek, als hier aan de zuidkant van het station op termijn ook een mobiliteitshub ontstaat. Het lijkt een hele natuurlijke plek voor zoiets. Touringcars hebben er al een halte gekregen. Voor taxi’s is net een nieuwe keerlus aangelegd.
Afmaken
Heel concreet is zo’n hub nog niet. Het gaat de mannen er vooral om dat het plein voor de zuidingang aantrekkelijker gemaakt wordt. In de meest brede zin van het woord. Het “golfplaten gebouwtje” met “een eindeloze hoeveelheid fietsen” ervoor, zoals het er nu uitziet, moet een mooie entree worden. Een plek die uitnodigt om de trein te pakken én om Hanzeland te verkennen. Onder meer door ontvangst, fietsenstallingen, trein, bus en andere mobiliteitsvormen nog verder met elkaar te integreren.
Anker en Van Beek kijken naar NS, die eigenaar is van de grond. En naar het Rijk, dat een potje heeft voor fietsenstallingen. Zelf staken de gemeente en provincie al zo’n 110 miljoen in de renovatie van de hele Spoorzone, maar dat blijkt niet genoeg.
En om het helemaal af te maken, zou volgens hen ook de noordingang aangepakt moeten worden. “Stap je de reizigerstunnel uit, dan blokkeren allerlei winkeltjes je zicht op de stad”, zegt Anker. “Je weet niet waar je heen moet. Qua routing is dat niet ideaal.”
Stedelijkheid
De noordkant wordt in ieder geval wel al aangepakt. Zo krijgt de stationshal een opfrisbeurt en komt er onder het Stationsplein een fietsenstalling voor circa 5500 fietsen. Anker en Van Beek zien het als een eerste aanzet.
Tekst gaat verder onder de foto
Anker vindt het leuk om aan dit soort ontwikkelingen bij te kunnen dragen. En hij is blij met wat er al bereikt is. “Wat ik heel gaaf vind aan Zwolle, is dat de stad een stap aan het maken is in stedelijkheid. Je ziet dat we steeds meer onderdeel worden van stedelijk netwerk in Nederland. De volgende stap in stedelijkheid ga je hier in dit gebied het meeste zien. En wat ik heel gaaf vind, is dat ik merk dat de Spoorzone door de jaren heen steeds meer van de stad geworden is. De mensen zijn hier gewoon trots op.”
De oud-directeur van Schutte Tours Zwolle, zoon van de oprichter, is vereerd dat de busbrug over het spoor vernoemd is naar ‘zijn’ onderneming. Lees hier zijn verhaal.
