FNV: adviezen Schmeink aan politiek dienen alleen Transdev

Transdev-CEO Bart Schmeink riep vorige week in een brief de politiek op om een ‘hek’ om het hoofdrailnet te zetten en NS niet langer te laten meedingen naar concessies op de commerciële markt. Zo zou voorkomen kunnen worden dat NS de markt in de regio’s verstoort en verder monopoliseert. Roel Berghuis van de FNV waarschuwt de politiek om zich geen zand in de ogen te laten strooien door deze adviezen van de CEO van Transdev.

Volgens Schmeink kan de spoorvervoerder nog genoeg verdienen als ze zich alleen op het hoofdrailnet richt, omdat de spoorvervoerder aan de slag moet gaan met de ontwikkeling van nieuwe betaalmethoden en de aansluiting tussen de eigen dienstregelingen en die van commerciële marktpartijen. Bovendien wil Schmeink een scheidsrechter in de markt. Deze scheidsrechter kan alle grote partijen op markt scherp houden en Schmeink verwacht dat de vervoerders elkaar dan ook nauwelijks meer rechtszaken tegen elkaar hoeven aan te spannen. Volgens Berghuis zorgen de adviezen die de CEO in zijn brief voorstelt echter niet zeker voor een betere situatie voor de reiziger of de overheid.

Internationale bedrijven

OPINIE – In Nederland azen buitenlandse staatsdeelnemingen zoals Deutsche Bahn dochter Arriva en namens de Fransen Transdev op de positie van NS. De salarissen van Anne Hettinga (Arriva) en Bart Schmeink (Transdev) worden elke maand keurig overgemaakt vanuit respectievelijk Berlijn en Parijs. Hoeveel dat salaris overigens inhoudt, willen ze niet bekend maken. De instructie voor beiden is helder: winst maken, dividend naar Berlijn en Parijs, en NS minimaliseren. Beiden bedrijven zijn in talloze Europese landen actief en zelfs buiten Europa. Agressieve overnames worden niet geschuwd.

Schmeink heeft de mond vol van marktwerking. Hij positioneert zich als een marktspeler maar wil tegelijkertijd in de regio zo min mogelijk spelers die meedoen aan de biedingen. NS moet worden uitgesloten. De FNV is benieuwd wat liberale partijen als de VVD en D66 hiervan vinden. Past dit binnen een marktmodel? Provincies zouden volgens Schmeink zeer tevreden zijn met marktwerking en over de prestaties van deze zogenaamde marktpartijen. Realiteit is dat provincies met name blij zijn dat door de decentralisatie zij zelf over het spoor in hun regio gaan. Schmeink vertelt er niet bij dat zijn Veolia gedurende de looptijd van de afgelopen Limburg concessie in geldnood kwam en meerdere keren de hand kwam ophouden bij de provincie. Zowel provincie als reizigers zijn dolblij van Veolia af te zijn.

‘Hek’ om het hoofdrailnet

Als ‘ruil’ voor de uitsluiting van NS bij regionale aanbestedingen stelt Schmeink voor een ‘hek’ om het hoofdrailnet te zetten. Wat bedoelt hij hier precies mee? Het waren de afgelopen jaren namelijk diezelfde Arriva en Veolia die media en Kamerleden bestookten met plannen om het Nederlandse hoofdrailnet op te knippen. Sommige politici spraken zelfs van het aanschaffen van een extra papierversnipperaar om alle luchtballonnetjes te kunnen verwerken. Bedoelt Schmeink dat hij nu gaat stoppen met de pogingen om het Nederlandse spoornet op te knippen? Dat hij eindelijk inziet dat zo’n druk bereden en geïntegreerd spoornet niet gebaat is bij talloze vervoerders? Of staat hij over een jaar of twee alweer op de stoep in politiek Den Haag om – ongetwijfeld vanwege fantastisch presteren van Veolia – te pleiten voor het alsnog opknippen van het spoor?

En waarom huurt de heer Schmeink voor veel geld een dure lobbyist in die dagelijks Kamerleden bestookt met negatieve informatie over NS? Wat wil hij hiermee bereiken? Overigens heeft in Engeland het opknippen van het spoornet geleid tot torenhoge prijskaartjes en veel overstappen. Men komt daar nu van terug. In Duitsland en Parijs hoef je met het pleidooi om een met Nederland vergelijkbare geïntegreerd net als conglomeraat Parijs of Berlijn op te knippen niet aan te komen. Ze weten daar wel beter.

Dan het goed bedoelde advies van Schmeink voor de Nederlandse belastingbetaler: let op als NS in het buitenland meedingt naar concessies. Met zoveel woorden zegt hij dat dit niet verstandig is. Vanwaar deze betrokkenheid van Schmeink? Het antwoord is dat NS in Engeland en Duitsland – waar NS een bescheiden portfolio heeft van concessies – de grote jongens uit Frankrijk en Duitsland een aantal keer de voet heeft dwarsgezeten. Dat NS recent een concessie in Schotland heeft gewonnen, is ook Berlijn en Parijs niet onopgemerkt gebleven. NS wordt gezien als een vervelende vlieg die je beter kwijt dan rijk kunt zijn.

Punctualiteit NS

Tenslotte de opmerking van Schmeink dat NS door zich alleen te focussen op het rijden van treinen op het hoofdrailnet weer net zo goed kan worden als vroeger. De feiten: de afgelopen jaren rijdt ongeveer 95% van de NS treinen op tijd. Jawel: 95% van alle NS treinen rijdt op tijd! NS behoort hiermee tot de top van de wereld. Uit een groot onderzoek van de Intelligence Group van deze week blijkt bovendien dat NS tot de top 10 meest populaire werkgevers van Nederland behoort. Iets waar de FNV trots op is. Ondanks de recente problemen met de Fyra en de onregelmatigheden bij de aanbesteding in Limburg verdienen de 30.000 hardwerkende NS medewerkers respect en rust om hun werk voor de Nederlandse samenleving te kunnen doen.

De komende weken spreken Kabinet en Tweede Kamer zich uit over de toekomst van NS. Ons NS. Laten we uitkijken dat we ons door mensen als Bart Schmeink zand in de ogen laten strooien. NS is een mooi en goed presterend Nederlands bedrijf. Laten we daar zorgvuldig mee omgaan. Voor je het weet wordt de Nederlandse treindienstregeling gemaakt in Berlijn of Parijs. En is de reiziger de dupe.

Roel Berghuis is sectorhoofd FNV Vervoer.