Bussen en trams krijgen voorrang door intelligente transportsystemen

Het zit eraan te komen: een intelligent transportsysteem waardoor bussen en trams prioriteit krijgen bij stoplichten. Het is één van de intelligente transportsystemen waarin het ministerie en de 12 Beter Benutten regio’s tot 2017 70 miljoen euro investeren. “Hiervoor zullen verkeersregelinstallaties moeten worden uitgerust met Coöperatieve ITS”, zegt woordvoerder Marianne Wuite van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Deze slimme transportsystemen (ITS) maken reizen gemakkelijker voor reiziger en voor de vervoerders.

Het bedrag van 70 miljoen wordt gebruikt om systemen te ontwikkelen waarmee de mobiliteit in Nederland verbetert en de verkeersveiligheid stijgt. Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu: “Smart mobility biedt volop kansen voor innovatie door bedrijfsleven en kennisinstellingen. Het gaat hier niet alleen om techniek, maar juist ook om het gedrag van weggebruikers.” Deze ontwikkelingen zijn erop gericht om de het gedrag van reizigers te wijzigen.

Publiek-private samenwerking

Volgens minister Schultz van Haegen heeft de inzet van slimme transportsystemen gevolgen voor investeringen in de infrastructuur, waaronder de inrichting, aanleg, vervanging en renovatie en beheer en onderhoud. “Er zijn belangrijke stappen gezet in publiek-private samenwerking”, vertelt de minister. “Verkeersgegevens worden op innovatieve manier ingewonnen en marktpartijen vertalen die publieke en private data naar persoonlijke, actuele adviezen via websites en apps.”

Er is dus een belangrijke rol weggelegd voor ICT. “Door de informatisering van het verkeerssysteem en de automatisering van het voertuig worden infrastructuur, weggebruiker en voertuig steeds meer aan elkaar verbonden. Nu is de weggebruiker nog het middelpunt van alle informatie; in de toekomst worden systemen verbonden zonder tussenkomst van de weggebruiker”, aldus Schultz van Haegen.

Toekomstige pilots

De overheid wil ook intelligente transportsystemen inzetten om studenten uit de spits krijgen. Volgens het ministerie wordt er met onderwijsinstellingen gesproken over de mogelijkheid om de roosters aan te passen, zodat studenten niet in de spits hoeven te reizen. Tevens wordt er gekeken naar mogelijkheden om studenten uitleg te geven over de lesstof door middel van digitaal lesmateriaal. Hierdoor zullen de lestijden flexibeler worden. Als laatste lopen er pilots waarbij studenten gestimuleerd worden om met de fiets of e-bike te reizen in plaats van met het OV. Al deze pilots worden uitgebreid geëvalueerd en uitgebreid als dit mogelijk is.

Reizigers worden al gestimuleerd om buiten de spits te reizen door aan reizigers die buiten de spits reizen korting te geven. De verhouding spits-dalbezetting wordt hiermee beïnvloed. Reizigers kunnen punten sparen door buiten de spits te reizen en die punten kunnen omgewisseld worden voor bijvoorbeeld koffie op het station, een gratis reisproduct, of een tegoedbon bij een kledingwinkel. Volgens het ministerie zorgt dit initiatief voor 5000 vermeden spitsritten per dag.

Multimodale reisinformatie

Een eerder project waarbij gebruikgemaakt wordt van intelligente transportsystemen, is het MMRI-project. Dit staat voor multimodale reisinformatie. In het Beter Benutten project werd een tool ontwikkeld die route informatie en verschillende dienstregelingen slim aan elkaar koppelt tot reisinformatie. Op basis van die tool bieden verschillende reisinformatiediensten actuele informatie over de reis waarbij alle vervoersmogelijkheden betrokken worden. Reizigers kunnen dus het advies krijgen om volledig met de auto te gaan of alleen met het openbaar vervoer te reizen, maar indien mogelijk kunnen reizigers ook te horen krijgen dat ze beter kunnen kiezen voor een combinatie van auto, OV en fiets.

Verder houden deze reisplanners rekening met de actuele vertrektijden van het OV en de situatie op de weg. “De reiziger krijgt informatie over de optimale route, over de mogelijke files op zijn route en informatie over de extra reistijd in het geval van werkzaamheden en evenementen”, aldus de woordvoerder van het ministerie. “En de reiziger krijgt advies over het tijdstip waarop hij moet vertrekken als hij op tijd wil zijn.”

 24.000 ritten per dag

Het ministerie noemt de ITS systemen die al bestaan succesvol. De reisinformatiediensten uit het MMRI-project bieden advies voor 24.000 ritten per dag en bijna een kwart van alle reizigers bleek het reisgedrag aan te passen door het gebruik van deze diensten. Enkele voorbeelden van bestaande slimme transportsystemen, zijn de RET Real Time app en de sites Filejeppen, Calendar42 en ‘Naar School in Amsterdam’. De RET Real Time app geeft precies aan hoe ver een tram of metro nog weg is, toont vanaf elke locatie een kaart met de dichtstbijzijnde haltes en toont ook omleidingen of verstoringen op de route. Filejeppen is een reisplanner waarbij de reiziger zelf aan kan geven van welke vervoersmiddelen hij gebruik wil maken, zoals auto, OV of fiets en die koppelt de reisplanner aan elkaar.

Calendar42 biedt ook reisadvies, maar op deze site kan de reiziger zijn eigen kalender integreren in het reisadvies. De gebruikers van Calender42 krijgen dus advies dat ook rekening houdt met andere afspraken, de locatie van de reiziger en de situatie op de weg. De site geeft de meest efficiënte route, wat ertoe kan leiden dat de reizigers te horen krijgt om eerder of later te vertrekken en zelfs dat de reiziger de beter de fiets kan pakken. De Naar School in Amsterdam-site adviseert leerlingen de beste route die ze in Amsterdam naar school kunnen nemen.

Inge Jacobs