‘Eisen aan scootmobielen zijn zeer summier’

De SWOV onderzocht 35 scootmobielongevallen en vatte deze samen in vier ongevalsscenario’s. Verschillende maatregelen zijn nodig, onder meer het conform richtlijnen inrichten van fietspaden en het obstakel-vrij maken van fietspaden. De onderzoekers constateren ook de eisen aan scootmobielen in de Wegenverkeerswet 1994 “zeer summier” zijn. Het onderzoek komt op een moment dat de werking van een ander, vergelijkbaar voertuig, de Stint, tegen het licht gehouden wordt.

De onderzoeksinstelling bestudeerde 35 ongevallen met scootmobielen, waarvan er negen een dodelijke afloop hadden. De onderzoekers destilleerden hier vier ongevalsscenario’s uit. Deze laten goed zien hoe dergelijke scootmobielongevallen ontstaan en welke aspecten van infrastructuur, gedrag en voertuig daarbij een rol spelen.

Een scenario is dat een scootmobielrijder die wil remmen, de gashendel inknijpt, in plaats van ‘m loslaat en dan in het water terecht komt. Het komt ook voor dat een scootmobielrijder uitwijkt om een botsing te voorkomen, maar uiteindelijk zelf valt. Een ander ongevalstype is de situatie dat een scootmobiel uit balans raakt na contact met een obstakel of oneffenheid, en zo ten val komt.

En wat tenslotte ook vaak gebeurt: een overstekende of rechtdoor gaande scootmobielrijder komt in botsing met kruisend gemotoriseerd snelverkeer. In het eerste geval heeft de scootmobielrijder geen voorrang, in het tweede geval wel.

De nodige maatregelen

In het rapport noemt de SWOV maatregelen die de verkeersveiligheid voor scootmobielrijders kunnen vergroten. Deze maatregelen richten zich zowel op een veiliger wegomgeving als op veiliger voertuigen. Onder eerstgenoemde thema valt smalle fietspaden verbreden en krappe bogen in fietspaden herinrichten zodat ze (minstens) voldoen aan de geldende CROW-richtlijnen. Maar ook trottoirbanden langs fietspaden verwijderen of markeren en afvlakken. Verdere maatregelen zijn: opvallendheid van en zicht op oversteekvoorzieningen vergroten. En verkeerslichten conflictvrij regelen en de groentijd van fietserslichten afstemmen op de rijsnelheid van scootmobielrijders

Op voertuiggebied kunnen volgens de SWOV ook de nodige maatregelen genomen worden. Scootmobielen zouden voorzien moeten worden van een rem waarmee de gebruiker actief kan remmen.
De stabiliteit van de scootmobiel kan verbeteren door het voertuigontwerp aan te passen en stabielere scootmobielen te verstrekken. Een derde optie is scootmobielen voorzien van stuurhoekbeveiliging.

Eisen aan geschiktheid

Niet alle maatregelen zijn in de nabije toekomst te realiseren, erkennen de onderzoekers. Het is in ieder geval wel zo voor het conform richtlijnen inrichten van fietspaden, het obstakel-vrij maken van fietspaden en het conflict-vrij regelen van verkeerslichten. Deze maatregelen hebben volgens de SWOV bovendien als voordeel dat ze ook een gunstig effect hebben op de veiligheid van fietsers.

Eisen aan de vaardigheden of geschiktheid van de bestuurder staan niet tussen de kansrijke maatregelen. Dat is bewust, stellen de onderzoekers. Voor de scootmobiel worden in Nederland geen eisen gesteld aan de bestuurder. Dat is zodat ook mensen met lichamelijke beperkingen zelfstandig mobiel kunnen blijven. In combinatie met de lichamelijke beperkingen van de scootmobielrijders stelt dat hoge eisen aan de gebruiksvriendelijkheid en veiligheid van het voertuig. Een scootmobiel moet na een korte instructie door iedereen veilig te bedienen zijn, is het uitgangspunt.

Meer eisen

Overigens zijn de eisen die de wetgever aan scootmobielen stelt, volgens de SWOV “zeer summier”. Deze eisen staan in de ‘Regeling voertuigen’, een onderdeel van de Wegenverkeerswet 1994. Hierin is precies opgenomen waaraan voertuigen in Nederland moeten voldoen en hoe deze voertuigen bij een keuring worden beoordeeld.

“De normen voor de scootmobiel als medisch hulpmiddel zijn strenger maar navolging daarvan is niet verplicht”, stellen de onderzoekers. “Door in de ‘Regeling voertuigen’ meer eisen op te nemen voor de minimale uitrusting van een scootmobiel, wordt het mogelijk om toezicht te houden op de veiligheid van scootmobielen die in Nederland op de openbare weg rijden, ongeacht of ze door de gemeente (Wmo) worden verstrekt of particulier aangeschaft.”