Directeur Zuid-Holland Bereikbaar: ‘Het spel is nu echt begonnen’
De Haringvlietbrug, de Heinenoordtunnel en de Van Brienenoordbrug: het zijn verbindingen in Zuid-Holland die van groot belang zijn voor de bereikbaarheid in de regio. Zuid-Holland Bereikbaar zorgt er samen met acht aangesloten organisaties voor dat de provincie niet volledig dichtslibt tijdens de geplande renovaties aan deze drukke verkeersaders. Aan het roer van dit samenwerkingsverband staat sinds half april Jos van Hees. Hij deelt zijn bevindingen als programma-directeur met VerkeersNet.
Wat is je eerste indruk?
“Mijn allereerste bevinding is wat een mooie samenwerking en wat een leuke mensen. Het rondje met ontmoetingen is nog niet helemaal af, maar voor mij is het belangrijkste in deze fase kennismaken en vertrouwen winnen.”
Waarom is vertrouwen winnen zo belangrijk?
“Als je elkaar kent en vertrouwt, heb je meer begrip en inzicht in de belangen van de ander. Dat is in ieder geval wat ik in mijn werkzame leven heb gemerkt. Zeker bij een samenwerkingsverband als Zuid-Holland Bereikbaar, waar je te maken hebt met acht partners, is dat echt een uitdaging. Natuurlijk staat er van alles op papier, maar door met elkaar in gesprek te gaan, leer je wat voor de verschillende partners belangrijk is.
Maar de uitgangspositie is goed en de twee belangrijkste doelen om de duurzame mobiliteitstransitie van de grond te krijgen, zijn allebei in beeld. Dus het beperken van de hinder die wordt veroorzaakt door grote werkzaamheden nu en in de toekomst, maar ook het laten beklijven van slimmer reisgedrag. Dat het niet aan een project blijft hangen, als je mensen deels de auto uit krijgt.”
Waar zit precies de uitdaging, als het gaat om het verbinden van de belangen van acht verschillende partners?
“Als je het op hoofdniveau bekijkt, bijvoorbeeld vanuit Rijkswaterstaat en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, dan zit daar an sich helemaal niet zoveel spanning. De echte spanning, als die al komt, zit ‘m denk ik in het proces van plannen en programmeren. Je hebt het dan over projecten op de weg of aan een brug, versus gelijktijdige werkzaamheden aan het spoor. Of wanneer er tegelijkertijd gewerkt wordt aan tram- of busverbindingen. Daar zit wel de spanning in, omdat ieder daar ook weer zijn eigen werkprocessen en opdrachtgevers in heeft.
Als we als Zuid-Holland Bereikbaar met iedereen moeten mee bewegen, dan kun je niet efficiënt handelen. Maar dat brengen we ook gewoon op tafel, zodat we daar met elkaar een optimum in vinden.”
De werkzaamheden aan de Haringvlietbrug en Heinenoordtunnel waren de eerste grootschalige projecten die van start gingen sinds jouw aanstelling. Hoe kijk je hierop terug?
“Er is echt alles aan gedaan om de hinder zoveel mogelijk te beperken. Oké, de eerste
keer stond het toch vast, maar we stonden er en het was helder wie wat moest doen. Natuurlijk is het soms kunst- en vliegwerk en blijkt dat er bij het regelen van bijvoorbeeld een pont heel wat komt kijken, qua certificering en dergelijke. Daar zijn we nu één keer met stoom en kokend water doorheen gegaan en dat gaan wij nu in het programma niet meer vergeten.
Dat is ook één van de dingen die ik van de stuurgroep meekrijg: ‘we weten dat jullie nog in ontwikkeling zijn, en daar krijg je ook tijd voor, maar leer en onthoud’.”
Waren deze twee projecten voor jou een lakmoesproef?
“Als ik eerlijk ben, was het een lakmoesproef voor Zuid-Holland Bereikbaar. Voor de leden van het managementteam en de portefeuillehouders die hard gewerkt hebben in de voorbereidingen van de projecten en de communicatie ervan, was het een lakmoesproef. Maar het was ook zeker een succes. Dat zou ik niet naar me toe willen trekken in deze fase. Je kunt wel stellen dat het spel nu echt begonnen is.”
Wat bedoel je met ‘het spel is nu echt begonnen’?
“Met afsluiting van de Heinenoordtunnel en de Haringvlietbrug zijn de echt grote geplande onderhoudswerkzaamheden begonnen. Natuurlijk waren we overal op voorbereid en wist iedereen dat het eraan zat te komen, maar als het dan echt gaat gebeuren, wordt er met een vergrootglas naar gekeken.
Uit ervaring als directeur van het Landelijke Verkeerscentrum weet ik dat er maar iets op de weg hoeft te gebeuren, of er volgen Kamervragen. Dan kan je weer aan de bak. Files en gedoe is rot, dat blijft zo. Leren omgaan met kritische vragen is voor mij hele relevante ervaring geweest.”
Vlak na de afsluiting van de Heinenoordtunnel en Haringvlietbrug uitte de gemeenteraad Hoeksche Waard haar zorgen over de toegenomen verkeersdrukte. Is hinder door werkzaamheden eigenlijk te voorkomen?
“Het is nooit helemaal te voorkomen. Mensen blijven mensen en een deel denkt ‘het zal mijn tijd wel duren, ik zie wel’. Dat zag je ook op de eerste dag van de afsluiting, toen was het nog erg druk, maar dat stelt zich daarna vrij snel bij. Je krijgt nooit iedereen mee, maar je kunt het wel altijd proberen beter te doen. Je hoeft maar tien of twintig procent van de reizigers te bereiken en te stimuleren anders te reizen en het helpt al in de bereikbaarheid voor de grote groep.
Voorkom je daarmee dat er bestuurlijke onrust ontstaat? Nee, want om terug te komen op de situatie in de Hoeksche Waard: daar krijgt een wethouder onmiddellijk allerlei vragen uit de raad. Een van de eerste tweets die ik voorbij zag komen was ‘wanneer gaan die wegbeheerders nou eindelijk een keer bij elkaar zitten?’. Daar moet je dan maar niet van schrikken. Het is ook niet voor niks dat we zoveel inzetten op communicatie en meer doen op dat vlak dan we hadden afgesproken voor dit jaar. We hebben er gewoon meer werk aan en moeten mee kunnen blijven bewegen met wat er ontstaat. Wij leren ook van hoe de omgeving en verschillende doelgroepen reageren op specifieke situaties.”
Wat is op de korte termijn de grootste opgave voor Zuid-Holland Bereikbaar?
“Aan de ene kant is dat verder bouwen aan de bestaande onderdelen, programmering, verkeersmanagement, mobiliteitsmanagement en communicatie, en daarmee meer inzicht geven in wat we doen en welke resultaten we bereiken. Hiermee maken we onze doelen ook concreet voor de samenwerkingspartners en stellen we met elkaar vast wanneer we tevreden zijn. Dan kun je daarop gaan inrichten.
De andere opgave is niet alleen structureren hoe je het doet, maar ook inzetten op de bijdragen van de partners. Je hebt het online platform Melvin als instrument en iedereen moet de urgentie voelen daar hun plannen op tijd in te zetten. Totdat we allemaal op hetzelfde level komen om zoveel jaar vooruit te kijken. Het is denk ik cruciaal dat iedereen daar hetzelfde proces in gaat volgen en we allemaal hetzelfde idee hebben bij ‘gebiedsgerichte aanpak’.”
(Melvin staat voor MELden van Verstoringen in de Infrastructuur in Nederland. Via het online platform Melvin worden de planningen van bouw-, wegwerkzaamheden en evenementen in Zuid-Holland verzameld. red.).
Heb je een concreet voorbeeld van een recente ontwikkeling bij Zuid-Holland Bereikbaar?
“We zijn druk bezig met het opstellen van één communicatieplatform, voor alles wat gerelateerd is aan deze samenwerking. Hier hebben we onlangs van de stuurgroep akkoord voor gekregen. Duidelijke communicatie is cruciaal. Als je als reiziger versnipperde informatie tot je krijgt, of informatie die niet eenduidig is, dan zakt het vertrouwen direct weg en denk je ‘ik pak gewoon de auto’. Partners hebben op dit moment ook nog hun eigen communicatiekanalen, dus daar proberen we met elkaar een eerste invulling aan te geven.
Ook de resultaten van het project Korte Termijn Maatregelen A15 (KTM A15) zijn veelbelovend. Dat heeft maar liefst duizend spitsmijdingen per dag opgeleverd. Vergelijkbare projecten die zo’n gedragsverandering teweegbrengen, willen we zeker gaan uitbreiden.
Bijvoorbeeld bij een icoonproject als de Van Brienenoordbrug. Daarvoor zijn we nu al bezig met het voorwerk en de mobiliteitsaanpak. Dat doen we dus niet vlak voordat het voor de deur staat, in 2026, maar dat is nu al aan de gang.”
Wat hoop je over vijf jaar bereikt te hebben met Zuid-Holland Bereikbaar?
“Ik hoop dat we het dan met z’n allen een volstrekt normaal en logisch proces vinden om te plannen wat er voor renovaties en werkzaamheden aan gaan komen, dat we kunnen anticiperen op onverwachte zaken en dat alle partners inzien dat we elkaar nodig hebben.
Nu kijken we bij het plannen van de werkzaamheden bijvoorbeeld wel naar de effecten op het scheepvaartverkeer. Het is de bedoeling om al die modaliteiten vooraf met elkaar te verbinden en vanuit alle kanten naar geplande werkzaamheden te kijken, om de hinder voor zoveel mogelijk reizigers te beperken.”
Lees ook:
- ‘Menselijke aanpak’ zorgt voor gewenste verandering reisgedrag
- ‘Verkeerssituatie Hoeksche Waard onacceptabel door werkzaamheden’
- Gericht rijadvies voor automobilisten verbetert doorstroming
- Pilot: automobilisten A4 bij Leiden krijgen wisselend rijadvies
- Verkeersoverlast verminderen door inzicht in programmering werkzaamheden
