‘130 per uur kan politiek en moreel echt niet meer’

Het is hoog tijd dat er prioriteit wordt gegeven aan een algemene snelheidsverlaging op de Nederlandse snelwegen, vindt Martin Kroon. Hij is oud-projectleider snelheidslimieten en rijgedrag bij het voormalige Milieuministerie VROM. “De 130 kilometer per uur-limiet zelf is ongrondwettelijk, frustreert effectief klimaatbeleid en verkeersveiligheid.”

Het voorstel van de Commissie-Remkes om snelheidslimieten rond natuurgebieden te verlagen brengt VVD-coryfeeën als Neelie Kroes en Ed Nijpels zelfs ertoe om ‘overal 100’ te bepleiten. Alleen koeienpoep aanpakken is ongeloofwaardig als Heilige Koeienscheten taboe blijven. Snelheidslimieten verlagen was voor de VVD taboe. Trouw deed grondig onderzoek naar hoe ze dé Vroem-Vroem-partij werd en ‘130’ haar kroonjuweel. Automobiel rijgenot en denkbeeldige tijdwinst promoveerden van verkiezingsslogan tot beleidsprioriteit – in strijd met de echte grondwettelijke taken: bescherming van leefmilieu en volksgezondheid/verkeersveiligheid (Grondwetsartikel 21/22).

Einde VVD-taboe

Verkeerskundigen en klimaatwetenschappers pleitten recentelijk in Trouw overtuigend voor een algemene snelheidsverlaging. Desalniettemin blijven ministerie, autobranche en ANWB kruidenieren over de effectiviteit ervan. VVD-minister Cora van Nieuwenhuizen claimt hardrijden als ultieme vrijheid – alsof geallieerde soldaten dáárvoor gesneuveld zijn. Het veel grotere effect van snelheidsverlaging voor verkeersveiligheid en CO₂/klimaat kon paradoxaal genoeg niet bereiken wat stikstof wel lukt: einde VVD-taboe. De 130 kilometer per uur-limiet zelf is ongrondwettelijk, frustreert effectief klimaatbeleid en verkeersveiligheid. Hoog tijd dat ook het Klimaatakkoord snelheidsverlaging prioriteit geeft.

Om welke effecten gaat het? Snelheidsverlaging betekent ‘motor-technisch’: rijden met een lager toerental door minder gas geven. Alle auto’s (diesels het meest) stoten bij hogere snelheden meer stikstofoxiden(NO_x) uit dan bij 80 tot 100 km/uur. Het verschil in NO_x/CO₂-emissie tussen 100 en 130 km/uur kan inclusief acceleratie-effecten tot 40 procent oplopen. Dat weten het KIM en het ministerie drommels goed! De uitstoot van onze heilige koeien is variabel, dus deels vermijdbaar via ons rijgedrag, ook op landweggetjes. Dáár ’60-in-z’n-5’ rijden met lage toerentallen (conform ‘Het Nieuwe Rijden’) is het minst vervuilend. Remkes’ advies had aan kracht gewonnen als ook Het Nieuwe Rijden, dat overál NO_x/CO₂ vermindert, erin opgenomen was, want dat vermindert dus overal de stikstofconcentraties.

Het limietenstelsel (met 80/100/120) dat tussen 1988 en 2012 gold, heeft de NO_x– en CO₂-emissies aanzienlijk verminderd. Snelheidsbeheersing was jarenlang prominent onderdeel van het Nederlands klimaatbeleid. Vanaf september 2012 heeft Minister Schultz dat afgeschaft en zijn 130 km-wegvakken gecreëerd – met gedogen van PvdA/D66/CU, die eerst tégen waren. De resulterende bordenmix (80-100-120-130+dag/nacht) schiep zoveel verwarring, dat mijn TomTom er niet uitkomt. De negatieve milieu- en verkeersveiligheidseffecten werden (en worden) door het ministerie stelselmatig weggeredeneerd. Zelfs de SWOV moet daarover zwijgen.

Roekeloos rijgedrag

De onverwachte stijging na 2014 van 43 naar 81 autododen op (zogenaamd veilige) autosnelwegen werd en wordt niet aan snelheidsverhoging maar aan smartphonegebruik(!) geweten, een Hollandse ‘cover-up’….voer voor onderzoekjournalisten! Want minister Schultz mocht vrolijk lachend aanblijven. Botsingen door roekeloos rijgedrag en dynamischer verkeerspatronen zijn steeds vaker file-oorzaak, daarover zwijgen ANWB en Rijkswaterstaat, die standaard de groeiende economie noemen. Intussen is Nederland uit de Top-drie verkeersveiligste landen naar een elfde plaats gezakt(!). De veiligste landen hebben lagere limieten……

Bij snelheidsverlaging rond natuurgebieden mag geen onbegrijpelijke lappendeken ontstaan, dat is niet handhaafbaar. Alleen met trajectcontroles over langere wegvakken zijn snelheidsverlagingen effectief. Overal 100 is optimaal voor milieu, veiligheid en doorstroming, maar lijkt nog een brug te ver. Het tot 2012 geldende stelsel met beperkte variaties is optimaal gebleken voor alle relevante belangen: verkeersveiligheid, klimaat, milieu, doorstroming; rijgenot is geen algemeen belang. Rond natuurgebieden én op de drukste snelwegen als A1, A2, A4, A10, A13 moet 100 km/uur (terug)komen. Elektrische auto’s uitzonderen is onzinnig, want niet handhaafbaar; hardrijden vergroot snelheidsverschillen, is onveilig, kost energie, en vreet actieradius.

Vergt betere handhaving

Een algemene 120 km-limiet voor de overige snelwegen komt overeen met het Europees gemiddelde. Meer trajectcontroles en eerlijke voorlichting over doelen en wegvakken maken kosten-effectieve handhaving mogelijk, zoals tot 2012 gebeurde. De 80 km-limiet voor vrachtwagens vergt ook betere handhaving. Alle effecten tezamen leveren honderden miljoenen euro’s besparingen bij brandstofkosten, milieu, ongevallen, files. Bouwplannen kunnen weer doorgaan, en Rutte wint verkiezingen ook zonder 130-borden! Dat zou de Vroem-partij moeten aanspreken. Wie weet, wordt Rutte-III dan toch ‘het groenste kabinet ooit’.