Nieuwe methode om sneller verkeersdrukte in kaart te brengen

Met Mobiele Telefonie Data (MTD) is veel meer mogelijk. DAT.Mobility en data-analist Mezuro ontwikkelden een methode om er rechtstreeks landelijke wegvakintensiteiten uit te halen. In een pilotstudie bij de Heinenoordtunnel met Rijkswaterstaat en de NDW is dit vervolgens succesvol toegepast. Hiermee is MTD volgens hen een nieuwe bron om intensiteiten mee in te schatten. Het is sneller en eenvoudiger om uitspraken over verkeersintensiteiten en herkomsten en bestemmingen te doen.

Verkeerstellingen, kentekencamera’s, verkeersmodellen en enquêtes. Deze methodes bieden slechts ten dele inzicht in verplaatsingspatronen, stellen de onderzoekers. Tellingen geven het aantal passerende voertuigen enkel op de getelde wegvakken. Kentekenonderzoeken zijn kostbaar en daardoor beperkt in omvang en duur. Ook het opstellen van verkeersmodellen is kostbaar. De uitkomsten zijn meestal alleen voor een gemiddelde werkdag en blijven een benadering van de werkelijkheid. En met enquêtes als het Onderzoek Verplaatsingsgedrag in Nederland (OViN) zijn alleen op een hoog schaalniveau landelijke herkomstbestemmingspatronen te analyseren.

Kracht

Een nieuwe tak aan de boom is MTD. Dit is niets meer dan het verplaatsingsgedrag van een mobiele telefoons. Dat is interessant, want dat toont het feitelijke verplaatsingsgedrag van de Nederlandse bevolking. De data is gebaseerd op locatiegegevens van Vodafone. Sinds een aantal jaar gebruiken verschillende partijen de databron om onder andere hun verkeersmodellen te verrijken.

Ze gebruiken dat om inzicht te krijgen voor verplaatsingspatronen op relationeel niveau. Bijvoorbeeld: hoeveel procent van de verplaatsingen uit Rotterdam gaat bijvoorbeeld richting Den Haag.

Het heeft wat weg van Floating Car Data (FCD), maar er zijn belangrijke verschillen. “Bij FCD is, in tegenstelling tot MTD bijvoorbeeld, de exacte route en daarmee de reistijd te herleiden”, schrijven de onderzoekers. “Maar deze informatie is niet op te hogen naar absolute aantallen verplaatsingen op relaties. Dat is juist de kracht van MTD.”

Absolute verplaatsingsaantallen leverde MTD niet. Daar was een kruising met een verkeersmodel voor nodig. Tot nu. DAT. Mobility en Mezuro ontwikkelden een methode om landelijke wegvakintensiteiten rechtstreeks vanuit MTD te genereren.

Niet geschat

Dat doen ze onder meer door Nederland op te delen in 1.200 gebieden en herkomst- en bestemmingsgebieden te definiëren. Maar ook door rekening te houden met marktaandeel van Vodafone per gebied, het totaal aantal inwoners en de penetratie van mobiele telefoons per leeftijdsklasse. Bovendien is het aantal verplaatsingen gesplitst naar treinritten en alle overige verplaatsingen.

De onderzoekers presenteerden hun resultaten onlangs op het CVS-congres in Amersfoort en wonnen daarmee de prijs voor beste paper-inzending.

De gegevens zijn volledig gebaseerd op gemeten data

“Het resultaat maakt het mogelijk op elk wegvak in Nederland een intensiteit in aantal motorvoertuigen te genereren, voor elk uur van de dag en voor elke dag in het jaar”, schrijven de onderzoekers. “De gegevens zijn volledig gebaseerd op gemeten data. De onderliggende verplaatsingspatronen zijn niet, zoals bij een verkeersmodel, wiskundig geschat.”

Eenvoudiger

Beperkingen zijn er ook, erkennen ze. “De onderverdeling tussen personenauto en vrachtverkeer is op dit moment niet rechtstreeks uit de data af te leiden. Daarnaast zijn de kortere verplaatsingen met een lengte van <8 km minder betrouwbaar.”

De methode om landelijke wegvakintensiteiten rechtstreeks vanuit MTD te genereren werkt, concluderen de onderzoekers op basis van vergelijkingen op verschillende plekken in de Rotterdamse regio. De intensiteitsgegevens uit MTD op auto(snel)wegen, provinciale wegen en stedelijke invalswegen op een gemiddelde werkdag “correleren sterk” met wegvaktellingen. De patronen op uursniveau laten daarnaast overeenkomsten zien met uit tellingen gevonden vertrekprofielen. Al met al maakt MTD het sneller en eenvoudiger om uitspraken over verkeersintensiteiten en herkomsten en bestemmingen te doen.

Hinder beperken

In een pilotstudie bij de Heinenoordtunnel met de NDW en Rijkswaterstaat hebben DAT.Mobility en Mezuro de toepassing vervolgens ingezet. Ook dat was succesvol, onder meer omdat de herkomst-bestemmingspatronen uit MTD grote gelijkenissen vertoonde met uitgevoerde kentekenonderzoeken.

Dat is erg interessant, benadrukken de onderzoekers. Het levert Rijkswaterstaat waardevolle informatie op in de strategiebepaling voor hinderbeperkende maatregelen bij
wegwerkzaamheden. De Heinenoordtunnel, ten zuiden van Rotterdam, wordt over een aantal jaar gedeeltelijk afgesloten voor groot onderhoud.

Rijkswaterstaat is nu al bezig met het bepalen van de verwachte verkeershinder en voorbereiden van mobiliteitsmanagement als hinderbeperkende maatregel. Het vaststellen van de doelgroep, oftewel de relaties die nu van de tunnel gebruik maken, is daarvoor essentieel. En dat is nu mogelijk met MTD.