KiM vindt eindelijk verklaring voor toename congestie

Toename van het autogebruik voorafgaand aan de spits en de aantrekkende economie. Deze twee ontwikkelingen zorgden mede dat de congestie op het hoofdwegennet met 22 procent toenam tussen 2014 en 2016. Dat blijkt uit een verkenning van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). Lange tijd was deze verklaring onbekend.

Het grootste deel van de toename (uitgedrukt in voertuigverliesuren) konden de KiM-onderzoekers destijds makkelijk toeschrijven: dat kwam door de groei van het zakelijk verkeer en de lagere brandstofprijzen. Maar voor 9 procentpunten moesten ze nog een verklaring vinden. Hun rekenmethodes boden geen uitkomst. Dat bevredigde toch niet helemaal en vandaar dat ze opnieuw aan het rekenen sloegen. De bevindingen presenteren ze nu in de verkenning ‘verdieping en verklaring ontwikkelingen congestie 2014-2016.’

Nu blijkt dat die 9 procentpunten grotendeels te verklaren zijn door toename van het autogebruik in de periode voorafgaand aan de spits. Bestuurders stapten dus eerder in hun voertuig, vooral omdat het op die momenten wat rustiger op de weg geworden was. “Hierdoor trad de congestie waarschijnlijk eerder op, waardoor de capaciteit van het netwerk afnam en er minder verkeer kon worden verwerkt”, schrijven de onderzoekers. Met name in de brede avondspits was dit volgens hen het geval.

Nieuwe baan

Het herstel van de economie speelde ook mee, stellen de onderzoekers. “Relatief veel mensen kregen een nieuwe baan en kwamen daardoor mogelijk verder van hun werk te wonen”, schrijven ze. Mensen moesten dus grotere afstanden afleggen en moesten eerder van huis vertrekken (en andersom).

Vermoed werd dat gewijzigd rijgedrag van automobilisten ook van invloed was. Bestuurders zouden teveel afgeleid raken door chat- en navigatiediensten op hun telefoon of ze zouden teveel links blijven rijden en rechts inhalen – allebei met de nodige files tot gevolg. Maar consensus, onderzoek naar en onderbouwing hiervan ontbreken, staat in de verkenning.

Vrachtverkeer

Er speelde volgens het KiM nog wel meer niet mee. Onder meer de ontwikkeling van het vrachtverkeer, de verhoging van de maximum snelheid naar 130 kilometer per uur, het dynamisch maken van snelheidslimieten en de toepassing van trajectcontroles.

De uitkomsten moeten wel in context gezien worden, benadrukken de onderzoekers. De situatie in de jaren 2014-2016 was ‘uitzonderlijk’. “In 2017 is de groei van de congestie fors afgenomen, waardoor er inmiddels een andere situatie is ontstaan.”