Dwingende ogen reduceren foutparkeren
Een bord met ‘dwingende ogen’ reduceert foutparkeren op laad- en losplaatsen met zo’n tien procent. Maar op vrouwelijke bestuurders en allochtone bestuurders heeft het geen effect.
Recent meldde Verkeersnet.nl al dat men met borden met ‘dwingende ogen’ in Engeland het aantal fietsdiefstallen wist terug te dringen.
In Utrecht is nu een soortgelijk resultaat gevonden van het ophangen van borden met ‘dwingende ogen’ op het foutparkeren op laad- en losplaatsen in de Kanaalstraat. De proef werd opgezet door onderzoekers van de Radboud Universiteit en bureau Goudappel Coffeng.
Op de Kanaalstraat is vaak sprake van het foutparkeren op laad- en losplaatsen. Hierdoor gaan leveranciers op straat laden en lossen waardoor de veiligheid in het geding komt. In het kader van een masterscriptie koos Nathalie Maassen gedragsmatige aanpak van dit probleem.
Op basis van sociaalpsychologische wetenschap zijn er verschillende oorzaken van het foutparkeren mogelijk, aldus Maassen. Zo kan de sociale norm een rol spelen. Dit houdt in dat mensen naar het gedrag van anderen kijken om te zien wat juist of onjuist is.
Daarnaast kan het zijn dat de sociale controle te laag is. Wanneer iemand in de gaten wordt gehouden, wordt diegene zich bewuster van het eigen gedrag waardoor men vaker het gewenste gedrag vertoond.
Tenslotte kan risicoperceptie een rol spelen. Ziet men de risico’s van het foutparkeren, zoals een verkeersonveilige situatie of de kans op een boete voor foutparkeren, wel juist in?
Dat resulteerde in proef met twee verschillende borden. Het eerste bord bevatte met de tekst ‘Alleen laden en lossen. Bespaar boete van €90’. Het tweede bord bevat dezelfde tekst met tussen de zinnen een afbeelding van ogen.
Het tekstbord had geen effect, maar het bord met tekst en ogen zorgt voor een daling van 9.4% foutparkeerders ten opzichte van de situatie zonder bord op laad- en losplaatsen in de hele Kanaalstraat.
Wel verschilde het resultaat al naar gelang de locatie en de kenmerken van de bestuurder. Zo was effect alleen zichtbaar in het relatief rustigere eind van de Kanaalstraat, waar het zorgt voor een daling van 18.2% foutparkeerders.
Het zijn voornamelijk jonge, mannelijke autochtonen die voor de resultaat zorgen. Vrouwen en allochtone bestuurders trekken zich er niets van aan.
Als mogelijke verklaring voor de man/vrouw verschillen verwijst Nathalie Maassen naar een ouder onderzoek waaruit zou blijken dat mannen over het algemeen een beter begrip van verkeersborden hebben waardoor zij zich wellicht ook eerder aan de regels houden.
Het negeren van de borden door allochtone bestuurder is mogelijk te wijten aan taal of cultuur barrières.
Dat kan erop duiden dat er in de Kanaalstraat in de toekomst mogelijk rekening gehouden dient te worden met culturele aspecten in het verkeersgedrag.
Er is echter ook een andere verklaring mogelijk, aldus Maasen. In dit onderzoek is namelijk gebruik gemaakt van een afbeelding van ogen van een autochtone vrouw. Uit onderzoek blijkt dat men gezichten van mensen van dezelfde afkomst beter en sneller herkent.
In de Kanaalstraat zou er dus gekeken kunnen worden of een afbeelding van ogen van een allochtoon persoon wel effectief is.
