Autoloze Utrechtse Merwedewijk ontvangt klachten over slechte ov-ontsluiting

De nieuwe Utrechtse stadswijk Merwede wordt een van de grootste autovrije wijken van Nederland. Ruim 10.000 bewoners gaan vooral deelvervoer, fietsen, ov, LEV’s en mobiliteitshubs gebruiken om zich te verplaatsen. Bewoners van de al gebouwde wijk ten noorden van de stadswijk hebben kritiek op de plannen: “Momenteel is er geen bushalte in de buurt, terwijl er wel een busbaan recht voor de deur ligt.”

De autoloze wijk in Utrecht is een ontdekkingstocht voor beleidsmakers. Zusterpublicatie Verkeersnet publiceerde onlangs een uitgebreid interview over het zogenoemde Mobiliteitsbedrijf Merwede. De wijk is autovrij omdat er simpelweg geen ruimte meer voor is. “Het past niet”, zegt Finn van Leeuwen, projectmanager Mobiliteit voor Merwede. “De wijk ligt ingeklemd in de bestaande stad, dus het uitbreiden van extra (snel)wegen, zoals we dat vroeger gewend waren te doen, kan niet. Bovendien willen we dat nu echt niet meer.”

Om een autovrije wijk te laten slagen moet goed alternatief vervoer beschikbaar zijn. Deelvervoer, MaaS en allemaal interessante concepten passeren de revue, maar ook een goede ov-aansluiting lijkt cruciaal.

De gemeente lijkt goed te hebben nagedacht over de ov-ontsluiting. Inwoners van de wijk kunnen opstappen op een buslijn van hoogwaardige kwaliteit, de HOV-lijn. “Middenin het profiel van de Europalaan komt een vrijliggende HOV-baan met hoogwaardige haltes (geschikt voor een tramlijn op termijn)”, valt te lezen in het Stedenbouwkundig Plan Merwede. “Door de hoogste dichtheden aan wonen en publieke functies aan de Europalaan te realiseren wordt het openbaar vervoer gestimuleerd. Het openbaar vervoer verbindt Merwede met onder andere het centrum, nationale knoop Utrecht Centraal, via Westraven met Lunetten/Koningsweg en Utrecht Science Park, P+R-voorzieningen aan de RING en Papendorp.”

De P+R Westraven is een belangrijke schakel in het autoluwe systeem. “We introduceren parkeren op afstand”, zegt Van Leeuwen. De belangrijkste vraag daarbij is misschien wel: hoe krijg maak je een parkeerplaats op grotere afstand van de woning aantrekkelijk? “Het moet niet zo zijn dat je ’s avonds om elf uur niet meer naar huis durft omdat je het sociaal onveilig vindt. Moet je dan iets aan de fietsroutes doen, of moet je dan toch bepaald ov 24/7 aanbieden? Daar zijn we nu naar aan het kijken.”

Bushaltes te ver

De stadswijk Merwede moet nog worden opgeleverd, maar een wijk ten noorden hiervan is al wel bewoond. De zogenoemde Nieuwe Defensie-wijk. Bewoners van deze wijk klagen over de slechte ov-aansluiting. “Ik vind het ironisch dat de veelgeprezen autoluwe nieuwbouwwijk Merwede geen adequate openbaar vervoer verbinding heeft”, schrijft Maarten Homan op LinkedIn.

De dichtstbijzijnde bushaltes zijn voor inwoners van De Nieuwe Defensie ongeveer 800 tot 1.000 meter lopen, terwijl de bussen pal langs de wijk rijden. “Vrij bijzonder dat de wijk die is ingericht voor de toekomst, geen ov-mogelijkheden heeft.”

Een woordvoerder van wethouder mobiliteit Lot van Hooijdonk erkent de problemen. “We zijn op de hoogte van de klacht van de bewoner en zijn inmiddels als gemeente samen met Qbuzz en de provincie ter plaatse gaan kijken of er een mogelijkheid is voor het aanleggen van een halte.” In de oorspronkelijke plannen zou wel een halte gebouwd worden in de buurt van De Nieuwe Defensie, maar deze halte is er nooit gekomen.

Aangewezen op Uber

“Er is destijds uitgegaan van een halteperron direct naast de HOV-baan”, zegt de woordvoerder van de gemeente. “Hierbij stopt de bus dus op de HOV-baan. Tijdens de planvorming werd echter duidelijk dat dit teveel doorgaande bussen zou hinderen. Dit is namelijk één van de drukste ov-corridors in de stedelijke regio Utrecht en zou voor vertraging kunnen zorgen voor het regiovervoer. We gaan nu kijken of het mogelijk is om bijvoorbeeld een haltekom – waarbij de bus stopt naast de rijbaan en dus geen andere bussen zou hinderen – op een andere plek in te passen”, besluit de zegsman.

Homan zegt afhankelijk te zijn van het openbaar vervoer doordat zijn vrouw hoogzwanger is. “Worden wij geacht om voor een jaar lang gebruik te maken van Uber om naar voorzieningen zoals een verloskundige of dokter te gaan? Wij zijn ergo gekluisterd aan huis in een ‘wereldstad gebouwd voor de toekomst’.”

Lees ook:

• Een miljoenenstrop? “Invoering 30 km/u biedt juist ook kansen voor het openbaar vervoer”
• Snelbus kan nog sneller met BRT-concept
• Data in de OV-sector: ‘De data liggen voor het oprapen’