‘Wanneer krijgen we een ministerie van Mobiliteit?’

Het nieuwe kabinet heeft een aantal grote uitdagingen op zijn bord liggen. Bijvoorbeeld op het vlak van defensie, wonen, volksgezondheid, klimaat, onderwijs, landbouw en natuurbeheer. Deze uitdagingen vind je in de meeste gevallen ook terug in de naamgeving van de ministeries en ze dragen hiermee bij aan de gewenste focus op een beleidsterrein. De focus van het huidige ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zou logischerwijs meer op “mobiliteit” dan op “infrastructuur” moeten liggen. Het moet vooral gaan om het (anders) gebruiken van (nieuwe) infrastructuur. En om de transitie die daarin moet plaatsvinden, vergelijkbaar met die op de andere genoemde beleidsterreinen.

Mobiliteit (het zich verplaatsen van personen en goederen) moet anders: duurzamer, met minder beslaglegging op de schaarse ruimte én toegankelijk voor iedereen. Mobiliteit als een basisvoorziening net als gezondheidszorg en onderwijs, opdat er gelijke kansen zijn voor alle inwoners van ons land om deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Tegelijkertijd is het ook niet goed als mobiliteit onbeperkt voorhanden is. Immers, de meest duurzame vorm van transport is geen transport. Dat impliceert een slimme en efficiënte manier van beprijzen: liefst afhankelijk van tijdstip en mate van duurzaamheid. En dat voor alle modaliteiten: weg, water en rail. Actieve mobiliteit (lopen en fietsen) moet actief worden gestimuleerd, ook in het kader van het beheersen van de kosten van de gezondheidszorg.

Deze doelstellingen kunnen alleen gerealiseerd worden vanuit een overkoepelende en integrale aanpak. Natuurlijk is daar ook onderhoud en aanleg van infrastructuur voor nodig. Dat is in mijn ogen voorwaardenscheppend en zou niet de hoofddoelstelling van een ministerie moeten zijn. Door het accent meer op het gebruik te leggen, leg je bijna automatisch focus op de transitie in gebruik. En die transitie in gebruik is noodzakelijk. Niet alleen om de klimaatdoelen te halen, maar ook om de steden én de dorpen bereikbaar en leefbaar te houden.

De door de Rijksoverheid gepubliceerde Mobiliteitsvisie 2050 schetst de hoofdlijnen van het integrale mobiliteitsbeleid voor de toekomst. Het verdient aanbeveling haast te maken met maatregelen die deze visie helpen te realiseren. De urgentie is duidelijk: de financiering van het ov is problematisch, het autobezit is gegroeid en in het goederenvervoer zien we een omgekeerde modal shift optreden. Dit vraagt om een actief sturende rol van de overheid op gebruik. Ik ben benieuwd hoe het nieuwe kabinet de zo noodzakelijke mobiliteitstransitie gaat ondersteunen en prioriteren. Dit is het moment om het daar in Den Haag nog eens goed over te hebben.

Peter Boom is directeur Rail Asset Management en Digitalisering bij advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV en Bestuurslid van Railforum, het onafhankelijk kennisnetwerk voor de OV- en railsector